Η βαριά σκιά της τουρκικής λογοκρισίας

Απαγορευμένος και ο Τζον Στάινμπεκ

  Στην Τουρκία αποφασίστηκε να αρθεί η απαγόρευση κυκλοφορίας  453 βιβλίων και 645 περιοδικών. Παραμένει όμως άγνωστο τι θα γίνει με δύο κλασσικά έργα: Το «Άνθρωποι και ποντίκια» του Τζον Στάινμπεκ και το «Γλυκό μου πορτοκαλόδεντρο» του Βραζιλιάνου συγγραφέα Jose Mauro de Vasconcelos.  Το βιβλίο αυτό του 1968, αναφέρεται στη ζωή του μικρού Ζέζε, που ανακαλύπτει της δυσκολίες στον κόσμο αυτό, και έχει να αντιμετωπίσει φτώχεια, κακομεταχείριση και το θάνατο προσφιλούς του προσώπου. Το βιβλίο είχε απαγορευθεί επειδή δεν άρεσε σε έναν πατέρα μαθητή και ο οποίος είχε υποβάλει παράπονα στο τουρκικό υπουργείο Παιδείας.
  Το «άνθρωποι και Ποντίκια» που είχε χαρίσει στον Στάινμπεκ το βραβείο «Πούλιτζερ» όταν εκδόθηκε το 1939, είχε προκαλέσει αντιδράσεις και στις ΗΠΑ ως «ρατσιστικό». Στην Τουρκία απαγορεύθηκε, «επειδή διέσπειρε προπαγάνδα εναντίον του κράτους».  Κι όμως, η τύχη των δύο αυτών βιβλίων δεν έχει ακόμα αποφασιστεί.

 «Ως επικίνδυνα για το κράτος» ήταν μία πρόφαση να απαγορεύονται στην Τουρκία βιβλία και να φυλακίζονται συγγραφείς και μεταφραστές. Το κουρδικό πρόβλημα και η γενοκτονία των Αρμενίων,  ήταν το μεγαλύτερο ναρκοπέδιο των διεθνών εκδόσεων για τους τούρκους λογοκριτές. Αντίθετα, βιβλία που μιλούσαν την γλώσσα που χρησιμοποιείται στους οίκους ανοχής, ήταν αθώα για τους τούρκους λογοκριτές.
  Η ελευθερία της έκφρασης και η λογοκρισία, είναι δύο αντίθετες έννοιες και αλληλοσυγκρουόμενες. Κι όμως στην Τουρκία, γίνεται μια προσπάθεια να …συνυπάρχουν. Και τώρα με πομπώδης τρόπο ανακοινώνεται η άρση της απαγόρευσης επί δεκαετίες κλασσικών βιβλίων λογοτεχνίας.

  Στο πλαίσιο των «τρίτων νομοθετικών μεταρρυθμίσεων», το γραφείο του Εισαγγελέα της Άγκυρας, ανακοίνωσε την άρση της απαγόρευσης της κυκλοφορίας 453 βιβλίων κι ανάμεσά τους «το Κομμουνιστικό Μανιφέστο» των Καρλα Μαρξ και Φρήντριχ Έγκελς, του Λένιν το «Κράτος και Επανάσταση» καθώς και του Στάλιν «Η Ιστορία  του ΚΚ της Σοβιετικής Ένωσης των Μπολσεβίκων». Τα βιβλία αυτά βρίσκονταν σε κατάλογο απαγορευμένων από το 1960.
  Στον ίδιο κατάλογο, που είχε διαμορφωθεί και το 1970 περιλαμβάνονταν βιβλία των τούρκων συγγραφέων όιπς οι Naz?m Hikmet, Aziz Nesin, Ismail Besikci και Abdurrahim Karakoc. Τα βιβλία τους είχαν απαγορευθεί λόγω της πολιτικής ατμόσφαιρας που επικρατούσε στην Τουρκία «μια εποχή», όπως επισημαίνει η Χουριέτ.
  Αλλά στους απαγορευμένοςυ τίτλους περιλαμβάνονταν βιβλία, που όσο και να έξυνες το κεφάλι σου δεν έβρισκες δικαιολογία, όπως το «National Geographic Atlas of the World», απαγορευμένο από το 1987 ή το ιταλικό κωμικό βιβλίο “Capitan Miki”.

(ρεπορτάζ styx.gr)