Αναποτελεσματικές και επικίνδυνες οι μαστογραφίες;

•  
  

  
  
  Συγκλονιστικά συμπεράσματα προκύπτουν από έρευνες που έχουν εκδοθεί τα τελευταία δύο χρόνια, σχετικά με τις μαστογραφίες, αλλά δεν έχουν λάβει ευρεία δημοσιότητα.
  Για παράδειγμα, μία παρουσιάζεται στο «Φυλλάδιο Μαστογραφίας – Ανιχνεύοντας τον καρκίνο του στήθους με μαστογραφία» («Mammography-leaflet; Screening for breast cancer with mammography») που προέρχεται από τη Δανία. Μια άλλη δημοσιεύτηκε την 22.11.2012 σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά στον πλανήτη, το «The New England Journal of Medicine» και έχει τίτλο «Αντίκτυπο στα περιστατικά καρκίνου, τριών δεκαετιών χρήσης της μαστογραφίας» («Effect of Three Decades of Screening Mammography on Breast-Cancer Incidence»).
  Αξίζει τον κόπο να διαβάσετε αυτούσια τα κείμενα, καθώς και μια σύνοψη των στατιστικών αποτελεσμάτων στο τέλος αυτού του άρθρου, αλλά έχω φτιάξει και μια μικρή περίληψη σε απλή γλώσσα, αμέσως παρακάτω:
• Η χρήση μαστογραφίας σε γυναίκες κάτω των 50 έχει ελάχιστη συμβολή στη μείωση του τελικού αριθμού θανάτων από καρκίνο του στήθους (0,05%).
• Η μεγαλύτερη συμβολή στη μείωση θανάτων από καρκίνο του στήθους, στην πραγματικότητα οφείλεται στο ότι (α) οι γυναίκες έχουν ενημερωθεί για την αξία της πρόληψης, φροντίζουν περισσότερο τον εαυτό τους και πάνε πλέον πιο γρήγορα στο γιατρό τους όταν βρουν ή παρατηρήσουν οι ίδιες κάτι και (β) στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών (ορμονοθεραπείας και χημειοθεραπείας)
• Η μαστογραφία κάνει τη δουλειά της μεν, υπό την έννοια ότι ανιχνεύει πράγματι αλλοιώσεις σε πρώιμο στάδιο, δεν υπάρχει όμως ακόμα τρόπος ορθής αξιολόγησης αυτών των ευρημάτων.
• Οι έρευνες έδειξαν ότι 3 έως 5 φορές στις 10, από τις περιπτώσεις ανίχνευσης αλλοιώσεων σε πρώιμο στάδιο, ο οργανισμός θα ξεπερνούσε τελικά από μόνος του το πρόβλημα και δεν θα εμφανιζόταν ποτέ καρκίνος σε προχωρημένο στάδιο.

Τι συνέπειες έχουν τα παραπάνω;

• Από τη στιγμή που δεν υπάρχει τρόπος αξιολόγησης ή πρόβλεψης της εξέλιξης αυτών των πρώιμων ευρημάτων, όλες οι περιπτώσεις υποβάλλονται σε βιοψία, ενώ 3 ως 5 φορές στις 10, δεν θα χρειαζόταν.
• Εάν οι πρώιμες αλλοιώσεις που ανιχνευθούν είναι διάσπαρτες στο μαστό, ενδεχομένως η γυναίκα να υποστεί και μερική ή ολική μαστεκτομή, και πάλι χωρίς να είναι βέβαιο καν ότι δεν πρόκειται για μια από τις περιπτώσεις που ποτέ δεν θα εξελιχθούν άσχημα.
• Οι 3 έως 5 στις 10 περιπτώσεις γυναικών που θα υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση πρώιμων αλλοιώσεων που θα βρεθούν με τη μαστογραφία, θα έχουν, εξαιτίας των ίδιων των θεραπειών, μειωμένο προσδόκιμο ζωής, καθώς και αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου, πάλι εξαιτίας των ίδιων των θεραπειών, ενώ τελικά δεν θα είχαν εμφανίσει καρκίνο του στήθους.

Τα παραπάνω συμπεράσματα θέτουν υπό σοβαρή αμφισβήτηση τη συνολική χρησιμότητα της μαστογραφίας, ειδικά σε γυναίκες κάτω των 50 ετών, δεδομένων των «παραπλεύρων παρενεργειών» που προκύπτουν από τη χρήση της, όσον αφορά το «bottom line», το «διά ταύτα», δηλαδή τη μείωση των θανάτων από καρκίνο του στήθους.
Ακολουθεί περίληψη των στατιστικών ευρημάτων των ερευνών:

• Η εισαγωγή σε χρήση της μαστογραφίας έχει οδηγήσει στο διπλασιασμό διαγνώσεων ύπαρξης καρκινικών κυττάρων σε αρχικό στάδιο στις ΗΠΑ, συγκρίνοντας στοιχεία του 1976 με στοιχεία του 2008.
• Για το ίδιο χρονικό διάστημα, οι περιπτώσεις εμφάνισης προχωρημένου σταδίου καρκίνου του στήθους μειώθηκαν κατά 8% για γυναίκες πάνω από 40 ετών στις ΗΠΑ από το 1976 ως το 2008 και κατά 21% στην Ευρώπη, για γυναίκες πάνω από 50 ετών, μέσα στο διάστημα από το 1989 ως το 2005.
• Από τη μείωση αυτή, το μεγαλύτερο ποσοστό αποδίδεται στη βελτίωση των μεθόδων θεραπείας (άρα και αποφυγής εξέλιξης του καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο) μέσω ορμονοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Η αναφορά από τη Δανία εκτιμά ότι η καθαρή συνεισφορά στη μείωση, από την «έγκαιρη διάγνωση μέσω μαστογραφίας», αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,05%.
• Εξομαλύνοντας τα στατιστικά δεδομένα, φαίνεται ότι η μαστογραφία ως εξέταση διαγιγνώσκει (overdiagnose) την ύπαρξη διαφόρων κατηγοριών ογκιδίων, τα οποία δεν θα οδηγούσαν ποτέ σε προχωρημένο καρκίνο, σε ποσοστό από 31% (στις ΗΠΑ) έως 52% (σε κάποιες χώρες της Ευρώπης). Άρα, από 3 έως 5 φορές στις 10 όπου εντοπίζεται βλάβη, η «έγκαιρη διάγνωση» αυτή, αφορά περιπτώσεις που δεν θα είχαν καμμία αρνητική εξέλιξη.
• Ωστόσο, όταν εντοπίζεται μια βλάβη μέσω μαστογραφίας, είναι αναπόφευκτο, στην καλύτερη περίπτωση οι γυναίκες να υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση για βιοψία ή αφαίρεση λεμφαδένων. Στη χειρότερη, επειδή δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί η ποιοτική διαφοροποίηση και η ενδεχόμενη εξέλιξη κάθε περίπτωσης, κάποιες από αυτές τις γυναίκες υποβάλλονται μέχρι και σε μερική ή ολική αφαίρεση στήθους ή/και χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία, χωρίς να χρειάζεται, όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος.
• http://laspas.gr/