Είναι βέβαιο ότι το ενδιαφέρον των ανθρώπων στις μέρες μας κατευθύνεται, καθημερινά, στην “Κρίση”. Βέβαια οι περισσότεροι βλέπουν την κρίση ως οικονομική. Ίσως γιατί αυτό είναι το εξωτερικότερο επένδυμά της.
Τι είναι άραγε αυτή η κρίση; Είναι όντως μόνο οικονομική; Είναι τωρινή;
Η κρίση πάντως, σε ένα σύστημα, δηλώνει μία στιγμή μετάβασης, όταν κάτι που πριν επικρατούσε ήδη δεν αντέχει πλέον και δεν υπάρχει ακόμη κάτι καινούριο να το διαδεχθεί.
Πιστεύω ότι η κρίση αυτή είναι βαθειά πολιτισμική!
Είναι μία κρίση μακροχρόνια, αλλά τώρα εμφανίστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε κανείς να μην μπορεί να την αρνηθεί. Οι άνθρωποι όταν χρησιμοποιούν τον όρο κρίση, σκέφτονται κάτι ξαφνικό και εξαιρετικό που έρχεται κατά πάνω τους, κάτι που είναι ανεξάρτητο από τη βούλησή τους και για το οποίο δεν είναι υπεύθυνοι. Όμως είναι έτσι τα πράγματα;
Ο σύγχρονος κόσμος χαρακτηρίζεται από μια βαθιά πολιτισμική κρίση, από μια διαδικασία απαξίωσης ηθικών αρχών, υψηλών ιδανικών και οραμάτων, της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού.
Συνεπώς, η κρίση εξαρτάται από τον τρόπο αντίδρασης της κοινωνίας.
Είναι θέμα όλων μας!
Εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κανείς άμβλυνση στα πιστεύω σε συμπαντικούς νόμους και αρχές! Μη αφομοίωση δεδομένων δημιουργικών πραγμάτων, ικανών να προετοιμάσουν την μελλοντική εξέλιξη του ανθρώπου!
Παραβίαση κάποιων ορίων στην κοινωνική ζωή, με αποτέλεσμα την ανισορροπία στο υλικό, συναισθηματικό και διανοητικό επίπεδο! Ανοχή σε ενέργειες καταστροφικές! Έναν ωχαδελφισμό άνευ προηγουμένου! Έλλειψη συνεργασίας!
Η έννοια της ελευθερίας θα πρέπει να πάρει μία πιο ουσιαστική διάσταση. Στόχος μίας νέας κοινωνικής δομής θα πρέπει αρχικά να είναι η δημιουργία μίας δύναμης αυτοελέγχου, η οποία δεν είναι δυνατόν να διασφαλιστεί αυτόματα με την απλή κατάργηση κάθε εξωτερικού ελέγχου. Θα ήταν καταστροφικό να βρεθούμε στο έλεος των παρορμήσεών μας. Ένας άνθρωπος που η ζωή του και οι πράξεις του προσανατολίζονται από ανεξέλεγκτες δυνάμεις, δεν έχει παρά την ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθερος, ενώ στην ουσία άγεται και φέρεται από δυνάμεις που δεν ελέγχει.
Η σημερινή χρηματοπιστωτική κρίση, εκτός από τους κινδύνους για τις αποταμιεύσεις μας και την απειλή της ανεργίας και της φτώχειας, αποκαλύπτει με σαφέστατο τρόπο έναν πολιτισμικό πόλεμο, που αφορά στον επαναπροσδιορισμό και την αναδιανομή του παγκόσμιου πολιτισμικού κεφαλαίου, που το συνθέτουν οι οδηγητικές ιδέες της εποχής μας.
Ο πολιτισμός και η πολιτιστική δημιουργία αποτελούν τα εργαλεία, το προζύμι για την πνευματική ανάταση και την εσωτερική ολοκλήρωση των ανθρώπων. Γι’ αυτό η προσφορά του κόσμου των γραμμάτων και των τεχνών είναι ιδιαίτερα σημαντική τώρα. Είναι υποχρέωση και καθήκον των πνευματικών ανθρώπων να βρίσκονται στην πρωτοπορία των κοινωνικών αντιδράσεων. Να οικοδομούν με το έργο και τη στάση ζωής τους τα απαραίτητα κοινωνικά πρότυπα και να χαράζουν τους νέους δρόμους ανάπτυξης και προόδου, στους οποίους θα πορευθεί η κοινωνία. Είναι ιδιαίτερα αναγκαία μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση για την καλλιέργεια, μέσα από την Παιδεία και τη δημιουργία νέων πολιτιστικών θεσμών και υποδομών.
Υπάρχει μία κοινωνία υγιής, αλλά αυτή η κοινωνία δεν προβάλλεται γιατί απλά, δεν “πουλάει”.
Αυτό είναι το νόημα της κρίσης. Μην περιμένουμε μόνον από τους πολιτικούς να δώσουν λύσεις για την κρίση! Είναι ευρύτερο κοινωνικό θέμα.
Θα τελειώσω τον προβληματισμό μου με κάποιους λόγους του Ουμπέρτο Εκο:
“Αν τύχαινε να ξέρουμε ότι αύριο αυτός ο κόσμος θα καταρρεύσει, τι θα κάναμε; Νομίζω ότι τα πρόσωπα μπορούν να διαιρεθούν σε δύο κατηγορίες: εκείνους που θα έλεγαν «Τότε λοιπόν εγώ αυτοκτονώ, παίρνω τα χάπια μου και πάω να κοιμηθώ». Και σε εκείνους τους άλλους που θα έλεγαν: «Όχι, γράφω το τελευταίο μου άρθρο, λαξεύω το τελευταίο μου άγαλμα, κάνω την τελευταία φιλάνθρωπη πράξη μου, επειδή, ποιος ξέρει, ίσως ένας μικρός δορυφόρος κατορθώσει να επιζήσει και να υπάρχουν ακόμα εκείνο το άρθρο, εκείνο το άγαλμα, η ανάμνηση εκείνης της χειρονομίας και βλέπουμε τι θα συμβεί».
Το ξέρω ότι πρόκειται για μιαν απάντηση λίγο μυστικιστική, αν και διατυπωμένη με εκκοσμικευμένο ύφος, αλλά η ιδέα ενός τραγικού οπτιμισμού μου φαίνεται καλύτερη από εκείνη μιας οπτιμιστικής τραγωδίας”.
Σταμάτης Τσαχάλης
άπό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου