"Ἡσίοδον γὰρ καὶ Ὅμηρον... οὗτοι δέ εἰσι οἱ ποιήσαντες θεογονίην Ἕλλησι καὶ τοῖσι θεοῖσι τὰς ἐπωνυμίας δόντες καὶ τιμάς τε καὶ τέχνας διελόντες καὶ εἴδεα αὐτῶν σημήναντες." ΗΡΟΔΟΤΟΣ Ἱστορίαι {2,53}
Παλιά, όπως άκουσα στη Δωδώνη, σε όλες τους τις θυσίες οι Πελασγοί προσεύχονταν στους θεούς, χωρίς όμως να προφέρουν για κανέναν τους όνομα ή επωνυμία: αυτά τα πράγματα δεν τα είχαν ακούσει ακόμη· ...Αφού όμως πέρασε πολύς καιρός, έμαθαν οι Πελασγοί τα ονόματα των θεών, τα οποία ήρθαν από την Αίγυπτο, τόσο των άλλων όσο και του Διόνυσου, που όμως το έμαθαν πολύ αργότερα· και αφού πέρασε κι άλλος καιρός, ζήτησαν από το μαντείο της Δωδώνης χρησμό για τα ονόματα: γιατί το μαντείο αυτό θεωρείται ότι είναι το αρχαιότερο στην Ελλάδα, και την εποχή εκείνη ήταν το μόνο. Όταν λοιπόν ρώτησαν οι Πελασγοί τη Δωδώνη, να πάρουν ή όχι τα ονόματα αυτά που προέρχονταν από τους βαρβάρους, το μαντείο τούς απάντησε να τα χρησιμοποιήσουν. Και από την εποχή εκείνη οι Πελασγοί χρησιμοποιούσαν πια στις θυσίες τους τα ονόματα των θεών. Ύστερα οι Έλληνες τα πήραν από τους Πελασγούς.
Αλλά το πώς γεννήθηκε ο κάθε θεός, αν όλοι οι θεοί υπήρχαν ανέκαθεν και τί λογής ήταν η εξωτερική τους εμφάνιση, οι Έλληνες, ώς χτες ακόμη, που λέει ο λόγος, δεν ήξεραν. Γιατί έχω τη γνώμη ότι ο Ησίοδος και ο Όμηρος έζησαν όχι περισσότερα από τετρακόσια χρόνια πριν από μένα, και αυτοί ήταν που δημιούργησαν για τους Έλληνες τη γενεαλογία των θεών, που έδωσαν στους θεούς τις επωνυμίες τους, που τους μοίρασαν τιμές και ασχολίες και καθόρισαν τη μορφή του καθενός.
Όσο για τα μαντεία, το ελληνικό και της Λιβύης, οι Αιγύπτιοι αφηγούνται την ακόλουθη ιστορία. Οι ιερείς του Δία του Θηβαίου μού είπαν ότι οι Φοίνικες άρπαξαν δύο ιέρειες από τη Θήβα και μαθεύτηκε ότι τις πούλησαν, τη μια στη Λιβύη, την άλλη στην Ελλάδα· αυτές οι γυναίκες είναι που ίδρυσαν πρώτες τα μαντεία στους τόπους που ανέφερα.
Αυτά λοιπόν μου είπαν οι Θηβαίοι ιερείς· αλλά οι προφήτισσες της Δωδώνης λένε τα ακόλουθα: δυο μαύρες περιστέρες πέταξαν από τη Θήβα της Αιγύπτου, και πήγαν η μια στη Λιβύη, η άλλη κοντά τους· η δεύτερη αυτή πήγε και κάθισε σε μια ιερή βελανιδιά και μίλησε με φωνή ανθρώπινη και είπε ότι έπρεπε να ιδρύσουν εκεί μαντείο του Δία, και οι Δωδωναίοι θεώρησαν ότι τούτο ήταν γι᾽ αυτούς θεϊκό άγγελμα, και έπραξαν ανάλογα.
Όσο για μένα, έχω σχετικά με αυτά την ακόλουθη γνώμη. Αν πράγματι οι Φοίνικες πήραν τις άγιες γυναίκες και τις πούλησαν, τη μια στη Λιβύη και την άλλη στην Ελλάδα, νομίζω ότι η γυναίκα αυτή της σημερινής Ελλάδας, της ίδιας δηλαδή χώρας που παλαιότερα ονομαζόταν Πελασγία, πουλήθηκε στη Θεσπρωτία· ύστερα, δούλη σ᾽ αυτόν τον τόπο, κάτω από τη βελανιδιά που φύτρωσε εκεί, ίδρυσε το ιερό του Δία, αφού ήταν εύλογο, μια που υπηρετούσε το ιερό του Δία στη Θήβα, εδώ όπου ήρθε να έχει ανάμνηση αυτού του γεγονότος. Ύστερα εγκαινίασε το μαντείο αμέσως μόλις έμαθε την ελληνική γλώσσα.
Έχω πάντως τη γνώμη ότι περιστέρες τις είπαν οι Δωδωναίοι αυτές τις γυναίκες επειδή ήταν βάρβαρες και η ομιλία τους τούς φαινόταν σαν τη φωνή των πουλιών. Πέρασε όμως καιρός, και λένε ότι η περιστέρα μίλησε με φωνή ανθρωπινή, αφού εκφράστηκε με τρόπο κατανοητό γι᾽ αυτούς· όσο όμως μιλούσε βαρβαρικά, αυτοί έπαιρναν την ομιλία της για φωνή πουλιού: γιατί πώς είναι δυνατόν περιστέρα να μιλάει με ανθρωπινή φωνή; Όσο για τα λεγόμενά τους ότι η περιστέρα ήταν μαύρη, δείχνουν μ᾽ αυτά ότι η γυναίκα ήταν Αιγυπτία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου