Ποιους φυλετικούς τύπους απεικονίζουν οι φιγούρες του θεάτρου σκιών;

Φαίνεται ότι το θέατρο σκιών ξεκίνησε αρχικά στη Μικρά Ασία και εκτιμάται ότι υπάρχουν στοιχεία που συνδέουν τα δύο αρχικά κεντρικά πρόσωπα, Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη, με πραγματικά πρόσωπα. Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες περί της καταγωγής του θεάτρου σκιών και το πώς έφτασε να αποτελεί δημοφιλές θέαμα στον Ελλαδικό χώρο επί Τουρκοκρατίας, θα εξετάσουμε τις φυσιογνωμίες που βλέπουμε στις φιγούρες του θεάτρου σκιών. Είναι προφανές ότι οι φιγούρες δίνουν μια αίσθηση περί στερεοτύπων εμφάνισης και συμπεριφοράς για τους ανθρώπους της εποχής.
Ας δούμε τις κυριότερες φιγούρες του θεάτρου σκιών στην Ελλάδα:

Ο Καραγκιόζης έχει μεγάλη παχιά κυρτή μύτη, πολύ ανοιχτά μάτια, με έντονα σκούρα γνωρίσματα. Είναι καμπούρης και τριχωτός. Απεικονίζει έναν Αρμενοειδή φαινότυπο.
Ως προς τα ψυχικά του γνωρίσματα, παρουσιάζεται ως δουλοπρεπής στους ισχυρούς, αλλά αν βρει κάποιον πιο ήπιο τους επιτίθεται, όπως στον Χατζηαβάτη. Είναι άγαρμπος, αμόρφωτος, τεμπέλης, χωρίς τρόπους και όταν καταπιάνεται με διάφορα πράγματα δείχνει να μην είναι πραγματικά ικανός σε κάτι.
Καθόλου παράξενο η φιγούρα του Καραγκιόζη να έχει λάβει τα στοιχεία εμφάνισης και συμπεριφοράς από τυπικό Αρμενοειδή κάτοικο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μικρά Ασία. Το όνομά του, ως γνωστόν, είναι Τουρκικό.

O Χατζηαβάτης παρουσιάζεται με λεπτή μύτη, που μπορεί να είναι ελαφρά κυρτή ή όχι, ίσως με λεπτό πρόσωπο, εμφανίσιμη εν γένει φυσιογνωμία.
Είναι ήπιων τόνων και αυλοκόλακας, όντας στην δούλεψη του σουλτάνου. Είναι μορφωμένος και ευγενικός. Μας θυμίζει τους Φαναριώτες. Ίσως απεικονίζει έναν Μεσογειακό, που ζει κάνοντας δουλειά που απαιτεί μόρφωση, για τον Σουλτάνο.

O Μπαρμπαγιώργος έχει κυρτή μύτη, μάλλον λεπτή, φορώντας φουστανέλλα, με καστανά μαλλιά και σχετικά ευπαρουσίαστη φυσιογνωμία με υψηλό ανάστημα. Προσεγγίζει τον Διναρικό τύπο, ίσως με κάτι Μεσογειακό.
Είναι ορεισίβιος, πρωτόγονος, βλάχος, με ιδιότυπη διάλεκτο, που κατεβαίνει στην πόλη. Είναι επιθετικός, δυνατός, ευερέθιστος και δεν παίρνει από πονηριές και υποκρισίες. Θα λέγαμε ότι το στερεότυπο συμπεριφοράς που παρουσιάζεται ταιριάζει με τον Διναρικό τύπο.

Ο Μορφονιός είναι κοντός, με μεγάλο κεφάλι και μάλλον πλατύ. Η μύτη του είναι κοίλη. Τα βλέφαρά του όχι ανοιχτά όπως στις άλλες φιγούρες. Ίσως πλησιάζει στον Αλπικό τύπο.
Νομίζει ότι είναι όμορφος, έχει ιδιότροπη συμπεριφορά ανθρωπάκου, αλλά με υψηλές βλέψεις, οι οποίες όμως δεν ταιριάζουν καθόλου με τις ικανότητές του.

 Σε αυτό προστίθεται η δειλία του, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι να τον κακομεταχειρίζονται.

Ο Σολομών παρουσιάζεται με διάφορες μορφές, κυρίως όμως προσιδιάζει έναν Οριενταλικό τύπο, με μακριά κυρτή μύτη, χαρακτηριστικό βλέμμα και σκούρο χρωματισμό.
Είναι πλούσιος Εβραίος έμπορος, τσιγγούνης, πονηρός και δειλός. Τον ενδιαφέρει μόνο το χρήμα και επιδίδεται στην τοκογλυφία.

Ο Σιορ Διονύσιος παρουσιάζεται συνήθως με σκούρο χρωματισμό, ίσια λεπτή ίσια μύτη, είναι εν γένει εμφανίσιμος, με περιποιημένη την τριχοφυΐα προσώπου. Πλησιάζει προς τον Μεσογειακό τύπο.
Είναι επτανήσιος, με αντίστοιχη τραγουδιστή προφορά. Είναι ευγενής και ήπιων τόνων, χαριτωμένος, του αρέσει το τραγούδι, είναι ρομαντικός, έχει κομψούς τρόπους, είναι καλοντυμένος και κουλτουριάρης.







Διαπιστώνετε ότι διαφαίνεται μια τάση σύνδεσης φυσιογνωμιών με συγκεκριμένα ψυχικά γνωρίσματα;

πηγή