Γιατί πίνουμε την ακριβότερη μπίρα στην Ευρώπη

Την ακριβότερη μπίρα σε όλη την Ευρώπη πίνουμε στην Ελλάδα. Οι συνθήκες μονοπωλίου που επικρατούν στην αγορά του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, την οποία ελέγχει κατά 82% η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, δεν επιτρέπουν ούτε να έρθουν νέες μάρκες και ποιότητες μπίρας στη χώρα μας αλλά ούτε και να αναπτυχθούν νέες επιχειρήσεις που επί ματαίω προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια να εισαγάγουν ή να παραγάγουν νέες μπίρες.

Τον λόγο τώρα έχει η Επιτροπή Ανταγωνισμού καθώς στα γραφεία της βρίσκονται φάκελοι με καταγγελίες τόσο βιομηχάνων της μπίρας όσο και των εμπόρων που αισθάνονται δέσμιοι του μονοπωλίου. Οι τελευταίοι έχουν καταγγείλει συγκεκριμένες περιπτώσεις εκβιασμών, άνισης μεταχείρισης μεταξύ εμπόρων και κατάχρησης της θέσης ισχύος που κατέχουν οι ισχυροί του κλάδου.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ήδη οδηγηθεί σε συγκεκριμένα συμπεράσματα για τη λειτουργία της αγοράς μπίρας, τα οποία προσπαθεί να θωρακίσει με νομικά επιχειρήματα.

Εν αναμονή των πορισμάτων της Επιτροπής Ανταγωνισμού για άλλους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας - όπως αυτός του γάλακτος - η υπόθεση της μπίρας θα κλείσει κατά πάσα πιθανότητα τον προσεχή Σεπτέμβριο. Ωστόσο αυτό που ενδιαφέρει τον καταναλωτή δεν είναι ο εμπορικός πόλεμος αλλά οι συνέπειες για τον ίδιο, κυρίως η τιμή στην οποία καλείται να πληρώσει το συγκεκριμένο προϊόν.

Ο Ελληνας πληρώνει την «πράσινη» μπίρα ακριβότερα κατά 60% από τον Ολλανδό. Σύμφωνα με στοιχεία αυτής της εβδομάδας στην αλυσίδα σουπερμάρκετ Albert Heign της Ολλανδίας η φιάλη Heineken (0,5) πωλείται 62 λεπτά όταν στα ράφια των ελληνικών σουπερμάρκετ διατίθεται στην τιμή των 99 λεπτών(!!!).

Πέραν της τιμής, ο καταναλωτής επιβαρύνεται και σε έναν άλλον τομέα: το αυταρχικό καθεστώς στα σημεία πώλησης που έχουν επιβάλει οι δύο μεγάλες πολυεθνικές έχει ως συνέπεια να μη βρίσκει ο καταναλωτής όλα τα προϊόντα.

Και αυτό διότι από τους μεγάλους ασκείται άμεση απειλή ότι αν μπουν τα προϊόντα μικρότερων εταιρειών θα σταματήσει η συνεργασία. Ετσι ο καταναλωτής οδηγείται ως πρόβατο επί σφαγή στα ακριβότερα προϊόντα των πολυεθνικών κολοσσών.
«Πρόκειται για εμπορικό πόλεμο, και μάλιστα με τα πιο ανορθόδοξα μέσα. Μια ανορθόδοξη εμπορική αντιπαράθεση, όπου χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα για να φύγει ο τζίρος του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ που ξοδεύουν οι Ελληνες κάθε χρόνο για μπίρα από συγκεκριμένες εταιρείες».
«Η λειτουργία της αγοράς μπίρας δεν δείχνει να υπακούει σε κανέναν σοβαρό κανόνα. Μοιάζει σαν ένα τσιφλίκι που το αφεντικό του δεν αναγνωρίζει την έννομη τάξη και τους επίσημους κανόνες παιχνιδιού» λέει ο κ. Δημ. Πολιτόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Ζυθοποιίας Μακεδονίας - Θράκης, που παράγει την μπίρα Βεργίνα.
Σήμερα στην εγχώρια αγορά κυριαρχούν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις: η ολλανδική Αθηναϊκή Ζυθοποιία ελέγχει το 82% και η βρετανική Scottish & Newcastle ελέγχει το 11% της αγοράς, αφήνοντας ψίχουλα για τους μικρούς εισαγωγείς και παραγωγούς. Ακόμη και στην υπό ανάπτυξη αλβανική αγορά παράγονται τέσσερις τοπικές μπίρες, ενώ στη Βουλγαρία οι τοπικές μπίρες είναι 18.

Για να μη μιλήσει κανείς για την Αγγλία και τη Γερμανία όπου οι εθνικές μπίρες είναι 800 και 1.400 αντίστοιχα.
Η ολλανδική εταιρεία, που παράγει - εκτός των άλλων - την μπίρα Heineken, δέχθηκε προσφάτως ένα ισχυρό ράπισμα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η τελευταία απεφάνθη ότι η βιομηχανία μπίρας πρέπει να καταβάλει ποσό 219 εκατομμυρίων ευρώ για νόθευση του ανταγωνισμού.

Ενδιαφέρον είναι ένα ακόμη γεγονός: προ τριετίας η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Γαλλίας επέβαλε στην ολλανδική εταιρεία Heineken και στη βρετανική Scottish & Newcastle συγκεκριμένες οικονομικές και εμπορικές ποινές για παραβίαση των κανόνων ανταγωνισμού της αγοράς. Προσφάτως ήλθε και το μεγάλο πρόστιμο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
* Η ιστορία τής ελληνικής μπίρας
Από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους και την εκχώρηση από τους Βαυαρούς στον Φιξ του αποκλειστικού δικαιώματος παραγωγής και διάθεσης του εθνικού ποτού των Γερμανών στην Ελλάδα, η αγορά δεν μπόρεσε ποτέ να λειτουργήσει σε ένα πραγματικά ανταγωνιστικό καθεστώς. Από τη γέννησή της ως σήμερα εξακολουθεί να λειτουργεί μονοπωλιακά.
Για την ιστορία αξίζει να πούμε ότι το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής μπίρας ήταν του Ιωάννη Φιξ στο Κολωνάκι, το 1864.

Ο Ιωάννης Φιξ δεν ήταν ο μόνος που ασχολούνταν με την παραγωγή της, φαίνεται όμως ότι ήταν ο καλύτερος αφού ο βασιλιάς τον προτιμούσε.

Τόσο μάλιστα ώστε να του παραχωρήσει το μονοπώλιο, η ισχύς του οποίου έληξε το 1963!
Παράλληλα με τον Φιξ είχαν ιδρυθεί σε διάφορες πόλεις μικρά χειροκίνητα ζυθοποιεία, κυρίως από Γερμανούς. Ολα όμως έκλεισαν σύντομα.

Το 1893 ο διάδοχος του Ιωάννη, Κάρολος Φιξ, μετέφερε το εργοστάσιο στη λεωφόρο Συγγρού, το οποίο ήταν πολύ σύγχρονο για την εποχή εκείνη.

Ακόμη ένας Ελληνας, ο Μιλτιάδης Κλωναρίδης, έφτιαξε μια μικρή ζυθοποιία που δυστυχώς έκλεισε γρήγορα (1906). Παρομοίως η ισραηλιτική «Ολυμπος» στη Θεσσαλονίκη και η ελληνική «Νάουσα» δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Τελικά η ζυθοποιία του Φιξ λόγω κακής διαχείρισης πτώχευσε, παραμένοντας στη λεωφόρο Συγγρού ένα μεγάλο και άδειο κτίριο.
Με τη λήξη του μονοπωλίου παραγωγής μπίρας του Φιξ ιδρύεται η Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Ενας έλληνας επενδυτής από το Σουδάν συνεργάζεται με την ολλανδική οικογένεια Heineken και αποκτά δικαιώματα παραγωγής και διάθεσης της μπίρας Amstel.

Δημιουργεί στη συνέχεια ένα μικρό ζυθοποιείο στη λεωφόρο Κηφισού και προσπαθεί να εισέλθει στην αγορά. Συναντά πάμπολλα εμπόδια, η οικογένεια Φιξ αντιστέκεται με όλα τα μέσα... Η ιστορία θα επαναληφθεί αρκετά χρόνια αργότερα με θύτη το πρώην θύμα: η Αθηναϊκή Ζυθοποιία από διωκόμενος γίνεται διώκτης επιβάλλοντας το πιο αυταρχικό καθεστώς στην αγορά μπίρας... Σήμερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται αρκετές παραγωγικές και εμπορικές επιχειρήσεις μπίρας, που όμως βρίσκονται κάτω από τον ίσκιο της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας.
Η σημαντικότερη επιχείρηση μπίρας στην Ελλάδα είναι η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, που παράγει και εισάγει τις μπίρες Amstel, Heineken, Αλφα, Fischer, Furstenbrau, Marathon, Shandy Rock και Zorbas και έχει μερίδιο αγορά 82%.

Ακολουθεί η Scottish & Newcastle, που παράγει και εισάγει τις μπίρες Mythos, Mythos Red, Kaiser, Foster's, Guinness, Kilkenny, Henninger και Bulmers Original και έχει μερίδιο αγοράς 11%.

Η αμιγώς ελληνικών συμφερόντων Ζυθοποιία Μακεδονίας - Θράκης παράγει την μπίρα Βεργίνα και ελέγχει το 3% της αγοράς.

Ο κύκλος κλείνει με τη Ζυθοποιία Αταλάντης, η οποία παράγει φασόν Amstel αλλά και Lowenbraw και Stella Artois.
Στον κύκλο βεβαίως κυρίαρχη είναι η θέση της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που είναι και ο μεγάλος προμηθευτής.
* Μια αποκαλυπτική εμπειρία
Αποκαλυπτική των εμποδίων που τίθενται στην ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού είναι η καταγγελία του 48χρονου κ. Στ. Τασιούλη, χονδρεμπόρου στην περιοχή του Εβρου. Ο ίδιος ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2006 να δουλεύει με την μπίρα Βεργίνα. «Ως εκείνη τη στιγμή, που δούλευα μόνο με την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, ήμουν το αγαπημένο παιδί. Με το που ξεκίνησα να δουλεύω και τη Βεργίνα, είχα πρόβλημα» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο κ. Τασιούλης προσθέτοντας: «Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία δεν θέλει να έχει αντίπαλο. Και αν αντιδράσεις, κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να σε σβήσουν από τον χάρτη. Δεν σέβονται τον ανταγωνισμό».
* Τα όπλα σωφρονισμού
Ποια είναι όμως τα όπλα για τους απείθαρχους συνεργάτες της;
Πρώτον, κόβει την πίστωση. Συνήθως δίνει μια πίστωση ενός μήνα, ενώ σε κάποιους καλούς συνεργάτες η συγκεκριμένη πίστωση φθάνει ως και τους τρεις μήνες. «Η πάγια τακτική ήταν να μας δίνεται μια ικανοποιητική πίστωση για 10 συρόμενα φορτία με 28 παλέτες» λέει ο κ. Τασιούλης. Και προσθέτει: «Σήμερα όλα αυτά έχουν κοπεί. Με ετήσιο τζίρο της τάξεως του ενός εκατομμυρίου ευρώ, στις πρώτες τέσσερις χιλιάδες ευρώ χρέος ζητούν να εξοφλήσω αλλιώς δεν μου παραδίδουν εμπόρευμα».
Δεύτερον, δεν ανανεώνουν τα ληγμένα προϊόντα. Κατά πάγια τακτική των εταιρειών, όταν ένα προϊόν δεν «τραβιέται» - με αποτέλεσμα να λήγει στο ψυγείο ή στην αποθήκη του χονδρεμπόρου -, η εταιρεία το ανανεώνει με καινούργιο. «Αυτή τη στιγμή έχω χίλια κιβώτια με ληγμένη μπίρα Αλφα και δεν μου τα ανανεώνουν» σημειώνει, προσθέτοντας «ο μόνος τρόπος είναι να τους κυνηγήσω κι εγώ αξιώνοντας αποζημιώσεις, βασιζόμενος κυρίως στο γεγονός ότι στο παρελθόν δέχονταν τις επιστροφές».
* Η μάχη των... ψυγείων
Υπάρχουν σημεία πώλησης όπου είναι αδύνατον να τοποθετηθούν δύο ψυγεία. Ο λόγος για τα ψυγεία που βλέπουμε σε περίπτερα και ψιλικατζίδικα της γειτονιάς, όπου διατίθενται μπίρες, αναψυκτικά και νερά. Για να προστατευθεί ο ανταγωνισμός ο νομοθέτης έχει επιβάλει την εκχώρηση ποσοστού 30% του ψυγείου - που έχει τοποθετήσει η άλφα εταιρεία - σε προϊόντα των ανταγωνιστών της. Τη διάταξη αυτή οι ισχυροί του κλάδου την αγνοούν. Οι συνεργάτες τους χονδρέμποροι λένε στους εξαρτημένους μικροπωλητές: «Αν θες να συνεχίσουμε τη συνεργασία, πάψε να τοποθετείς στο ψυγείο μου προϊόντα άλλων εταιρειών αλλιώς θα σου πάρω το ψυγείο».
Βεβαίως πάντα υπάρχει η δύναμη του χρήματος: υπάρχουν περιπτώσεις που οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού, προκειμένου να τοποθετήσουν και δεύτερο ψυγείο - όταν αυτό απαγορεύεται - δείχνουν διατεθειμένοι να πληρώσουν πρόστιμα στις δημοτικές αρχές ως και 1.200 ευρώ.
Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι η σύρραξη έχει γενικευθεί γύρω από τα ψυγεία. Στα σημεία λιανικής πώλησης δεν συγκρούονται μόνο οι ζυθοποιίες. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις εταιρείες αναψυκτικών. Οι τιμές στην Ελλάδα και στην Ολλανδία
Η κυριαρχία της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας έχει ως αποτέλεσμα στην Ελλάδα η μπίρα να είναι είδος πολυτελείας όταν σε όλη την Ευρώπη οι τιμές είναι χαμηλότερες.

Για παράδειγμα σε καμία ευρωπαϊκή χώρα το εργοστάσιο δεν πουλάει τη Heineken τόσο ακριβά όσο στην Ελλάδα. Αποκαλυπτικό είναι το παρακάτω γεγονός: στην αλυσίδα σουπερμάρκετ Albert Heign της Ολλανδίας η φιάλη Heineken (0,5) πωλείται 62 λεπτά όταν στα ράφια των ελληνικών σουπερμάρκετ διατίθεται στην τιμή των 99 λεπτών.

Με δυο λόγια στην Ελλάδα οι Ολλανδοί πωλούν την μπίρα τους 60% ακριβότερα...
Ανάλογη είναι η σύγκριση για το μεγάλο κουτί της Heineken: πουλιέται στο ράφι 1,15 ευρώ στην Ελλάδα και μόλις 0,82 λεπτά στην Ολλανδία. Τα επίπεδα τιμών της μπίρας στην Ελλάδα δείχνουν ακόμη υψηλότερα αν τα συγκρίνει κανείς με τη σχέση μέσων αποδοχών των εργαζομένων στη χώρα μας και στην Ολλανδία. Ετσι ένα προϊόν που στην Ολλανδία - και στην υπόλοιπη Ευρώπη - είναι προσιτό, στην Ελλάδα είναι είδος πολυτελείας. Διαβάστε περισσότερα:

http://www.tovima.gr/