ΔΝΤ: 'Κουρέψτε' τα δάνεια των νοικοκυριών για να έρθει η ανάκαμψη

«Κουρέψτε» τα χρέη των νοικοκυριών για να έρθει η ανάκαμψη. Αυτό υποστηρίζει σε μελέτη του για τη σχέση ιδιωτικού χρέους, ενυπόθηκων δανείων, τιμών κατοικιών και οικονομικής δραστηριότητας και δημοσιοποιήθηκε τη Μ. Τρίτη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ειδικότερα όπως επισημαίνει το ΔΝΤ το βάρος που αποτελεί το χρέος των νοικοκυριών για την ορμή της ανάκαμψης μετά από περιόδους κρίσης μπορεί να αντιμετωπιστεί με «τολμηρά και καλά σχεδιασμένα» προγράμματα αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού χρέους.

Η μελέτη επικεντρώνεται στις τελευταίες δύο δεκαετίες, αξιοποιεί όμως και την εμπειρία από τη Μεγάλη Ύφεση του 1929. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρέος που συσσωρεύεται σε νοικοκυριά σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης -με υποθήκες, προσωπικά δάνεια ή πιστωτικές κάρτες- τόσο βαθύτερη είναι η επακόλουθη ύφεση και τόσο πιο αδύναμη η ανάκαμψη, αναφέρει το ΔΝΤ.

Η μελέτη παρουσιάστηκε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από τους αναλυτές Ντάνιελ Λίχ και Ρούπα Ντουγκαντούπτα.

Ο κ. Λιχ, που θεωρείται ο ειδικός του ΔΝΤ στον τομέα αυτό, ρωτήθηκε εάν βλέπει την ανάγκη "κουρέματος" των στεγαστικών δανείων και στην ΕΛλάδα, όπου χιλιάδες άνθρωποι αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις τους.

Ο αξιωματούχος του Ταμείου απέφυγε να απαντήσει στο ερώτημα, διότι η έκθεση αφορά όλο τον κόσμο και όχι ειδικά τη χώρα μας, αλλά πηγές εκτός του ΔΝΤ τόνισαν ότι το "κούρεμα" μπορεί να καταστεί αναγκαίο για να εξυπηρετηθεί η ανάπτυξη, χωρίς την οποία δεν θα είναι βιώσιμο το χρέος.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ σε περιόδους κρίσης, οι μεγαλύτερες συρρικνώσεις οικονομικής δραστηριότητας δεν οφείλονται μόνο στην επακόλουθη μείωση της αξίας των κατοικιών (και άρα «υποτίμηση» της περιουσίας των νοικοκυριών) αλλά στο συνδυασμό αυτής της συνθήκης με το υψηλό επίπεδο ιδιωτικού χρέους.

Εξετάζοντας το πώς αντιμετωπίστηκε η Μεγάλη Ύφεση, αλλά και η υποχώρηση τιμών κατοικιών στην Ισλανδία και την Ουγγαρία σήμερα, την Κολομβία το 1999, και τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία τη δεκαετία του 1990, η μελέτη καταλήγει στο ότι οι επιπτώσεις της «φούσκας» των τιμών κατοικιών στην οικονομική δραστηριότητα μπορούν να αντισταθμιστούν με κυβερνητικές πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση του χρέους των νοικοκυριών.

«Τολμηρά και καλά σχεδιασμένα προγράμματα αναδιάρθρωσης του χρέους των νοικοκυριών όπως αυτά που εφαρμόστηκαν στις ΗΠΑ τη δεκαετία του '30 και στην Ισλανδία σήμερα» αναφέρει χαρακτηριστικά το ΔΝΤ, «μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις ιδιωτικές χρεοκοπίες και τις κατασχέσεις».

Υπενθυμίζεται, ότι κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Φραγκλίνος Ρούσβελτ, προχώρησε στη συγκρότηση ειδικού Οργανισμού για τα στεγαστικά δάνεια, ο οποίος αγόρασε και αναδιάρθρωσε ένα στα πέντε ενυπόθηκα δάνεια.

Στην Ισλανδία, οι τράπεζες πείστηκαν να κόψουν τα δάνεια στο 110% της αξίας της περιουσίας των δανειοληπτών, ενώ οι πληρωμές προσαρμόστηκαν στις οικονομικές δυνατότητες των νοικοκυριών.

Τα προγράμματα αυτά, υπογραμμίζει το ΔΝΤ, βοηθούν στην αποτροπή ενός φαύλου κύκλου πτώσης των τιμών στην αγορά κατοικίας και της συνολικής ζήτησης.

Προειδοποιεί ωστόσο, ότι η επιτυχία των προγραμμάτων αυτών εξαρτάται από τον προσεκτικό σχεδιασμό.

Τα εξαιρετικά περιοριστικά κριτήρια καταλληλότητας μπορεί να περιορίσουν την αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων, ενώ τα υπερβολικά διευρυμένα προγράμματα ενδέχεται να έχουν αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Σημειώνεται πως στην Ελλάδα στο τέλος Σεπτεμβρίου 2011 τα καθυστερούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών έφτασαν στο ύψος - ρεκόρ των 39 δισ. ευρώ, με το δείκτη καθυστερήσεων στο 15,5%, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, που συντάχθηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Μάλιστα η άνοδος των «κόκκινων δανείων» είναι ραγδαία μήνα με το μήνα. Όπως προκύπτει από την έκθεση τον Ιούνιο του 2011 τα καθυστερούμενα δάνεια ήταν στο 13,5% για να αυξηθούν μέσα σε τρεις μήνες στο 15,5%. Η άνοδος αυτή αποτυπώνει και τις επιπτώσεις της ύφεσης στα οικονομικά των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους.

Την ίδια ώρα έχουν ρυθμιστεί δάνεια ύψους 10 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 4% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών ύψους 250 δισ. ευρώ.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι δείκτες των καθυστερούμενων δανείων έχουν υπερτριπλασιαστεί από το 2007 χρονιά που «έκλεισαν» στο 4,7%, για να αυξηθούν στο 8,1% το 2009 και στο 10,8% στο τέλος του 2010.

Ο δείκτης τώρα δανείων προς καταθέσεις σε επίπεδο ομίλου για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είχε ανέλθει στο 132,7% (στο 9μηνο του 2011), από 121,9% στο σύνολο του 2010 και 113,8% το 2009.

Στη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, το χρέος των νοικοκυριών αναλογούσε το 2010 στο 65% του ΑΕΠ έναντι 152% στη Δανία, 130% στην Ολλανδία, 106% σε Πορτογαλία και Βρετανία.

πηγή