Νίκος Καζαντζάκης στη μπολσεβίκικη Ρωσία: «Δεν είναι κρύος ο Χριστός, η καρδιά μας πάγωσε»

Ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο που περιγράφει τα ταξίδια του στη Ρωσία του Λένιν μεταφέρει πολλές εμπειρίες....Ας δούμε όμως τι έγραψε για τη θρησκεία και το διωγμό της: «Οι άγιοι πεινούν στη Ρουσία, οι άγγελοι υποφέρουν κρεμάμενοι ανάμεσα ουρανού και γης, ο Θεός γυρίζει στους δρόμους σαν άστεγος, αποδιωγμένος, σα μπουρζούι. Κάθε Κυριακή, στα υπαίθρια μεγάλα παζάρια του βουλερτάτου Σμόλενσκ, όπου καθένας πουλάει ό,τι παλιό κι άχρηστο έχει ή ό,τι η πείνα τον κάνει να πουλήσει, συναντάς πλήθος γριούλες να κρατούν εικονίσματα, Παναγίες και Χριστούς με πλούσιες κορνίζες, με ασημένια στεφάνια, και να τα πουλούν δίπλα στα παλιά σιδερικά και στα ραγισμένα φλιτζάνια. Είδα ν’ αγοράζουν ακατανόητες, ανοικονόμητες παλιάτσες, ένα ξεπατωμένο καπέλο, μια σπασμένη οδοντοστοιχία, ένα ρολόι χωρίς μηχανές, ένα κομμάτι πάπλωμα. Όμως σπάνια είδα ν’ αγοράζουν αγίους. Μια Κυριακή στάθηκα πολλή ώρα δίπλα σε μια χλωμή γριούλα που κρατούσε στην αγκαλιά της μια ροδοκόκκινη Παναγιά. Κανένας δε ζύγωνε, ούτε περιγελούσαν ούτε έκαναν το σταυρό τους – κοίταζαν αδιάφοροι, έβλεπαν πως δεν τους χρειάζουνταν και τραβούσαν πιο πέρα. Είπα στη χλωμή γριούλα:

– Δεν πουλιούνται πια οι Παναγίες, μάμουτσκα…
Κι αυτή ήσυχη κάτω από το χιονισμένο τσεμπέρι της, μου αποκρίθηκε:
– Τι θα κάμουν, γιε μου; Υπομονή. Θα την πάρουν, γιατί έχει καλή κορνίζα.

Θα την πάρουν και θα βάλουν μέσα το κόνισμα του Λένιν, συλλογίστηκα. Η κορνίζα μένει – η καρδιά του ανθρώπου – το κόνισμα μονάχα αλλάζει.

Προχτές, σε μια χριστιανική γιορτή, πήγα στη μεγάλη καινούρια Μητρόπολη της Μόσχας, πλάι στον ποταμό. Ο τεράστιος ναός, το καύχημα της τσαρικής Ρουσίας, ήταν αδειανός, αφώτιστος, αθέρμαστος, οι πολύχρωμες σειρές οι άγιοι με τα χρυσά φωτοστέφανα, με τις θριαμβευτικές κορόνες του μαρτυρίου στο κεφάλι, θαρρούσες πως έτρεμαν κοπαδιαστά από το κρύο μέσα στο χειμωνιάτικο έρημο μεσόφωτο. Μια καλοθρεμμένη αρχοντικιά γριά που κάθουνταν κουλουριαστή μπροστά στο μπαγκάρι, στην είσοδο, δεν κατάφερνε με την ανάσα της, που ‘βγαινε στον παγωμένο αγέρα σαν καπνός από το στόμα της, να ζεστάνει όλο το ιερό αυτό κοπάδι τους κατατρεγμένους αγίους. Θυμήθηκα ένα από τους πιο καταπληχτικούς συγγραφείς που γέννησε η Ρουσία, το Βασίλη Βασίλιεβιτς Ροζανώφ. […] Τον θυμήθηκα σήμερα στην παγωμένη εκκλησιά γιατί κανένας δε μίσησε σαν αυτόν τη θρησκεία του Χριστού. Ο Θεός είναι Θεός των ζωντανών, έλεγε, κι όχι των νεκρών, ο θάνατος είναι το «τελευταίο κρύο». Πρέπει να νικήσουμε το Χριστό, δηλαδή το προπατορικό αμάρτημα, δηλαδή το κρύο, δηλαδή το θάνατο. Γιατί Χριστός = κρύο = θάνατος. Για να νικήσουμε το Χριστό, ένας μονάχα τρόπος υπάρχει: να γίνουμε παιδιά, να θεοποιήσουμε τη ζωή, τη γονιμότητα της γης, τον ήλιο. Στη χριστιανική εξίσωση ν’ αντιτάξουμε μιαν άλλη: Θεός = ήλιος = νεογέννητο παιδί.

Πήγαινα κι ερχόμουν στη μεγαλόπρεπη παγωμένη εκκλησία βιαστικά, για να ζεσταθώ λίγο. Ο Χριστός, συλλογιζόμουν, δεν είναι κρύος, κατάντησε κρύος, πάγωσε, γιατί πάγωσε η καρδιά μας. Ο τρυφερός Λυτρωτής δε μυρίζει πια, όπως μας βεβαιώνει ο ποιητής Εσένιν, δε μυρίζει μήλο και μέλι, μυρίζει σα ρημαγμένο, ακατοίκητο σπίτι, χωματίλα».

Όμως η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε… Κι ο Χριστός ζεσταίνει τις καρδιές τους ξανά… Απόδειξη το «Χριστός Ανέστη» των Ρώσων στο ακόλουθο βίντεο. Ο αθεϊσμός, ο υλισμός, δε σκότωσαν την ορθόδοξη πίστη και το εικόνισμα του Λένιν δεν πήρε τη θέση της Παναγίας. Το ίδιο θα συμβεί κι εδώ, στην πατρίδα της Ορθοδοξίας, την Ελλάδα.

Αλέξανδρος Καρράς

ΠΗΓΗ