Οι συνομωσίες στην ιστορία
Αν και έχω αλλεργία σε όσες απόψεις υποστηρίζουν ότι η ιστορία μπορεί να εξηγηθεί ως μια σειρά από μεγάλες συνομωσίες, η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές οι άνθρωποι προσπάθησαν να επηρεάσουν με αυτόν τον τρόπο τις εξελίξεις και συχνά το κατάφεραν:
Η Αθηναϊκή Δημοκρατία έχασε τη σικελική εκστρατεία (και στη συνέχεια τον πελοποννησιακό πόλεμο) κυρίως λόγω της συνομωσίας των ερμαϊκών στηλών.
Οι δολιότητες της συγκλήτου μετέτρεψαν τη Ρώμη από δημοκρατία σε ολιγαρχία, υπονομεύοντας (αφού δεν μπορούσαν να χτυπήσουν κατά μέτωπο) τις μεταρρυθμίσεις των αδελφών Γράκχων.
Το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος παρέμεινε ελληνοκεντρικό (και τελικά έγινε ελληνικό) χάρη στη δολοφονία του αυτοκράτορα Κώνσταντα του Β' ο οποίος επιθυμούσε τη μεταφορά της πρωτεύουσας (και του κέντρου βάρους της αυτοκρατορίας) από την Κωνσταντινούπολη πίσω στη Ρώμη.
Θα μπορούσα να αναφέρω και πολλά άλλα πιο πρόσφατα παραδείγματα για να σας πείσω ότι η πορεία της ιστορίας δεν κρίνεται μόνο στα πεδία των μαχών, τις επαναστάσεις ή τις κάλπες. Πιστεύω όμως ότι τα παραπάνω είναι ήδη αρκετά.
Καμία συνομωσία βέβαια δεν λειτουργεί στο κενό χωρίς την υποστήριξη των κατάλληλων κοινωνικών δυνάμεων. Συχνά μάλιστα, οι συνωμότες επιτυγχάνουν ακριβώς επειδή οι ιστορικές συνθήκες έχουν ωριμάσει αρκετά και ενθαρρύνουν, ή τουλάχιστον επιτρέπουν, μια παρόμοια εξέλιξη:
Η μερίδα των "λακωνιζόντων" αριστοκρατών ήταν πολύ ισχυρή στην Αρχαία Αθήνα και πολλές φορές υπονόμευσε τις προσπάθειες της πόλης να αποκτήσει την ηγεμονία (πράγμα που θα ενίσχυε το λαό και θα περιόριζε ακόμη περισσότερο τη δύναμη και τα προνόμια της παλιάς άρχουσας τάξης).
Ο λαός της Ρώμης είχε διαφθαρεί τόσο που πολλοί προτιμούσαν το κάλιο πέντε και στο χέρι (την πώληση της ψήφου τους στους αριστοκράτες) αντί για το δέκα και καρτέρι (τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις που πρότειναν οι δημοκρατικοί).
Την κουρασμένη Ρώμη (αποκαλούμενη και γριά από ένα χρονικογράφο της εποχής) δεν κατοικούσαν πλέον άνθρωποι με θέληση και δυναμισμό. Κανείς λοιπόν δεν μπόρεσε να εμποδίσει τα σχέδια των ισχυρών και αποφασισμένων αριστοκρατών της νέας αυτοκρατορίας της ανατολής οι οποίοι ήθελαν να διατηρήσουν την πρωτεύουσα (και τη χώρα) υπό τον έλεγχό τους.
Μερικές δικαιολογημένες ερωτήσειςΜια και κοινό χαρακτηριστικό όλων των επιτυχημένων συνομωσιών είναι η ύπαρξη μιας ισχυρότατης ομάδας ανθρώπων οι οποία κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο, τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά παρά μόνο αν μελετηθούν με παρόμοιο τρόπο. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να απαντήσουμε σε μερικές απορίες:
Ερώτηση 1η: Ποιος είναι σήμερα ο σημαντικότερος (και συνεπώς ο ισχυρότερος) θεσμός στις ΗΠΑ και τον κόσμο;
Απάντηση: Οι χρηματαγορές (χρηματιστήριο, αγορές συναλλάγματος ή πρώτων υλών κ.λπ.).
Στις δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η κυβέρνηση των ΗΠΑ μαζί με μερικές επιχειρήσεις άλλαζε ή επηρέαζε κυβερνήσεις (Χιλή, Κονγκό κ.λπ.), χρησιμοποιώντας παραδοσιακά μέσα όπως οι δολοφονίες και τα στρατιωτικά πραξικοπήματα. Σήμερα όμως, "η αγορά" επιτυγχάνει το ίδιο αποτέλεσμα πολύ πιο γρήγορα και με σημαντικά μεγαλύτερα κέρδη.
Έτος σταθμός για τη συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος ήταν το έτος 1995 όταν οι ημερήσιες συναλλαγές στις αγορές συναλλάγματος (1.300 δισεκατομμύρια δολάρια) ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα (1.202 δισεκατομμύρια δολάρια). Με άλλα λόγια, σήμερα όλα τα χρήματα όλων των κρατικών τραπεζών του κόσμου δεν είναι πλέον αρκετά για να επηρεάσουν την κίνηση της παγκόσμιας χρηματαγοράς!
Ερώτηση 2η: Πώς χρησιμοποιούν αυτή την ισχύ οι παγκόσμιες χρηματαγορές (δηλαδή όσοι τις ελέγχουν);
Απάντηση: Κερδοσκοπώντας σε βάρος κυβερνήσεων και ιδιωτών.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πρωθυπουργού της Μαλαισίας, καθηγητή Mahathir Mohamad:
"Αυτή σκόπιμη υποτίμηση του νομίσματος μιας χώρας από τους χρηματιστές, αποκλειστικά για κερδοσκοπικούς σκοπούς, αντιστρατεύεται τα δικαιώματα των κρατών"
"This deliberate devaluation of the currency of a country by currency traders purely for profit is a serious denial of the rights of independent nations"
Θύματα αυτής της ισχύος έχουν ήδη πέσει αρκετές χώρες (Ταϊλάνδη, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Μεξικό, Αργεντινή κ.λπ.), ενώ ένα μέλος της κινεζικής κυβέρνησης δεν δίστασε να γίνει ακόμη πιο συγκεκριμένο, κατηγορώντας ευθέως την εταιρεία Morgan Stanley για παρόμοιες ενέργειες.
Ερώτηση 3η: Πώς κατορθώνουν λίγες σχετικά οντότητες να ελέγχουν τόσο μεγάλο πλούτο και ισχύ;
Απάντηση: Με πολλούς τρόπους, αλλά κυρίως χάρη στα παράγωγα και τα ΜΜΕ
Τα παράγωγα (derivatives) αποτελούν χρηματιστηριακές τεχνικές που σου επιτρέπουν να επηρεάσεις πολύ μεγαλύτερο ποσό χρημάτων από αυτό που διαθέτεις (μερικές φορές εκατοντάδες φορές μεγαλύτερο). Για μια εξήγηση σχετικά με το πώς συμβαίνει αυτό διάβασε το κείμενο The JPM Derivatives Monster (βλέπε βιβλιογραφία).
Τα ΜΜΕ χρησιμοποιούνται για να "καθοδηγήσουν" το κοινό ώστε να συμπεριφερθεί όπως επιθυμούν οι παράγοντες αυτής της αγοράς. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια καλλιεργούνταν συνεχώς ένα αίσθημα ευφορίας και παρουσιάζονταν εικόνες διαρκούς ανάπτυξης, πλούτου και ισχυρών οικονομικών στοιχείων. Επίσης, εμφανίζονταν μόνο αισιόδοξοι αναλυτές και ενθαρρυντικές δηλώσεις, καθώς το κοινό δεν έπρεπε να χάσει την εμπιστοσύνη του, αλλά να συνεχίσει την αγορά μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων κ.λπ. παρέχοντας ακόμη περισσότερο χρήμα (και ευκαιρίες) στους άρχοντες των χρηματαγορών.
Άλλες πρακτικές που επίσης χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν:
Μαγείρεμα στοιχείων - Τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ καταγραφόταν μια άνευ προηγουμένου αύξηση της παραγωγικότητας η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για να "δικαιολογήσει" την άνοδο των τιμών στο χρηματιστήριο. Σήμερα, τα στοιχεία αυτά χαρακτηρίζονται λανθασμένα και αναθεωρούνται προς τα κάτω.
Κρατική υποστήριξη - Όλοι οι ηγέτες των ανεπτυγμένων κρατών παρουσίαζαν την οικονομική κατάσταση με αισιόδοξα χρώματα και, τρέμοντας την ισχύ των αγορών, μιλούσαν μόνο τη γλώσσα που αυτές ήθελαν να ακουστεί.
Απουσία κρατικού ελέγχου - Μετά τη χρηματιστηριακή κρίση του 1987 συστάθηκε στις ΗΠΑ μια επιτροπή για να μελετήσει τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για την πρόληψη παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Η επιτροπή έφτασε στο συμπέρασμα ότι το θεσμικό πλαίσιο ήταν επαρκές και δεν υπήρχε ανάγκη για νέους κανόνες και ελέγχους.
Τοποθέτηση εμπίστων σε υψηλές θέσεις - Ο πρόεδρος της παραπάνω επιτροπής έγινε στη συνέχεια υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ (ο κ. Nicholas Brady επί κυβερνήσεως πατέρα Bush).
Ερώτηση 4η: Πόσο πλούσιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;
Απάντηση: Αφάνταστα. Στις ΗΠΑ το 1982 υπήρχαν 13 δισεκατομμυριούχοι. Το 1996 (14 χρόνια αργότερα) ο αριθμός τους είχε φθάσει τους 149 οι περισσότεροι από τους οποίους κέρδισαν αυτά τα χρήματα χάρη σε "επενδύσεις" στις χρηματαγορές.
Ερώτηση 5η: Και είναι τόσο ισχυροί ώστε δεν αποτυγχάνουν ποτέ;
Απάντηση: Όχι. Γνωρίζουν πώς να διαχειρίζονται τις αγορές, αλλά δεν είναι προφήτες. Αρκετοί έχουν χάσει κολοσσιαία ποσά. Παραθέτω εδώ μερικά παραδείγματα:
Εταιρεία ή Οργανισμός
Απώλειες
LTCM
3,6 δισεκατομμύρια δολάρια (χρεοκόπησε)
Metallgesellschaft AG
1,9 δισεκατομμύρια δολάρια (παραλίγο να χρεοκοπήσει)
Orange County, California
1,5 δισεκατομμύρια δολάρια
Barings Investment Bank
1,3 δισεκατομμύρια δολάρια (η τράπεζα πρακτικά χρεοκόπησε)
Το χειρότερο απ' όλα όμως είναι ότι η καταστροφή μπορεί να έρθει πάρα πολύ γρήγορα. Η LTCM πιθανότητα κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ, καθώς κατάφερε να χάσει 500 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε μια μόνο ημέρα!
Ερώτηση 6η: Ποιος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος επενδυτής του κόσμου σε αυτές τις αγορές;
Απάντηση: Η αμερικανική τράπεζα JPMorganChase η οποία προέκυψε από τη συγχώνευση των τραπεζών JP Morgan και Chase Manhattan.
Η JPMorganChase εξειδικεύεται στα παράγωγα επιτοκίων. Αν έχεις λάβει από κάπου ένα δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο, η JPMorganChase αναλαμβάνει έναντι αμοιβής να σου καλύψει εκείνη τον κίνδυνο σε περίπτωση που τα επιτόκια ανέβουν πολύ και χρειαστεί να πληρώσεις υψηλές δόσεις για το δάνειό σου (πληρώνει εκείνη τη διαφορά για λογαριασμό σου).
Τα κέρδη της τράπεζας προέρχονται από την ικανότητά της να προβλέπει προς τα πού θα κατευθυνθούν τα επιτόκια και να κλείνει τις αντίστοιχες συμφωνίες.
Ερώτηση 7η: Και πόσο σίγουρη είναι πως θα πραγματοποιηθούν αυτές οι προβλέψεις;
Απάντηση: Κατά τα φαινόμενα πάρα πολύ.
Στους χρηματιστηριακούς κύκλους μια αναλογία κεφαλαίου προς δυναμικό παραγώγων 1 προς 10 θεωρείται πολύ επιθετική, ενώ μια αναλογία 1 προς 100 παρανοϊκή. Η JPMorganChase όμως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 1 προς 626. Δεν αναλαμβάνεις παρόμοια ρίσκα παρά μόνο αν είσαι απόλυτα σίγουρος για όσα πρόκειται να συμβούν στο μέλλον.
Η JPMorganChase έχει βασίσει τη στρατηγική της στο λεγόμενο Gibson's Paradox, μια παλιά ανακάλυψη του μεγάλου οικονομολόγου John Maynard Keynes σύμφωνα με την οποία σχεδόν πάντοτε υπάρχει αντίστροφη σχέση μεταξύ της τιμής του χρυσού και των επιτοκίων. Αν λοιπόν κάποιος μπορεί να προβλέψει την τιμή του χρυσού, γνωρίζει και προς τα πού θα κινηθούν τα επιτόκια.
Υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις ότι μεταξύ των ετών 1995 και 2000 η κυβέρνηση Clinton είχε φροντίσει ώστε οι παγκόσμιες τιμές του χρυσού να καθορίζονται, ανάλογα με τις επιθυμίες της. Αν λοιπόν η JPMorganChase γνώριζε για αυτές τις ενέργειες (ή συνεργούσε στην υλοποίησή τους), τότε μπορούσε προβλέψει την εξέλιξη των επιτοκίων και βέβαια να επωφεληθεί από αυτήν.
Ερώτηση 8η: Και τι σχέση θα μπορούσε να έχει αυτό με τις επιθέσεις στο World Trade Center και το Πεντάγωνο;
Απάντηση: Θυμήσου ότι το απρόβλεπτο αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα όλων όσων επενδύουν στις χρηματαγορές.
Όσο άριστα και αν είναι τα οικονομετρικά υποδείγματα, η πραγματικότητα παραμένει ένα μυστήριο. Για παράδειγμα, η LTCM χρεοκόπησε επειδή δεν μπόρεσε να προβλέψει ότι η Ρωσία, παρόλες τις τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές της, θα υποχρεωνόταν να κηρύξει το 1998 στάση πληρωμών. Τα ρίσκα που λαμβάνονται λοιπόν είναι τόσο τεράστια που ένα και μοναδικό απρόβλεπτο γεγονός είναι αρκετό για να φέρει την καταστροφή.
Εδώ και αρκετό καιρό λοιπόν, πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν προβλέψει μια παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση πανικού ("κρίσης της εμπιστοσύνης των επενδυτών"). Ήταν επίσης γνωστό ότι χάρη στη νέα τεχνολογία (computer trading) οι κρίσεις διογκώνονται γρήγορα και μπορούν να λάβουν τεράστιες διαστάσεις μέσα σε ελάχιστες ώρες όπως συνέβη τον Οκτώβριο του 1987 και τον Οκτώβριο του 1997 (σημειώστε πόσο "συμπαθούν" το φθινόπωρο οι χρηματιστηριακές κρίσεις).
Ας δούμε δύο εναλλακτικά σενάρια:
1. Τα τρομοκρατικά πλήγματα δεν συνέβησαν ποτέ
Παρόλες τις απελπισμένες προσπάθειες να τον στηρίξουν (μειώσεις επιτοκίων, δηλώσεις αναλυτών, μαγείρεμα στοιχείων κ.λπ.) τις τελευταίες τρεις εβδομάδες ο δείκτης Dow Jones είχε χάσει 900 μονάδες και όδευε σταθερά προς τα κάτω. Ο, ήδη προαναγγελμένος, πανικός μπορούσε να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή, ρίχνοντας στο ναδίρ το δολάριο και τις τιμές των μετοχών.
Το 40% των εργαζομένων στις ΗΠΑ κατέχει μετοχές και η αρνητική αποταμίευσή τους (ξόδευαν περισσότερα απ' όσα εισέπρατταν) αποτελούσε το μόνο θετικό (αλλά με ημερομηνία λήξης) σημάδι στην αμερικανική οικονομία. Η πολύ μεγάλη και απότομη πτώση του χρηματιστηρίου θα μείωνε άμεσα την κατανάλωση, θα προκαλούσε έναν δύσκολα αντιμετωπίσιμο πανικό και θα έβαζε σε έναν φαύλο κύκλο την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία με απρόβλεπτες συνέπειες.
Μια από αυτές πάντως θα ήταν σίγουρα η άνοδος των επιτοκίων (για προστασία της αξίας του εθνικού νομίσματος), γεγονός που έχει παρατηρηθεί σε όλες τις χώρες που έχουν αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα παρόμοιες καταστάσεις (βλέπε The Asian Crisis. A Statistical Point Of View, σελίδα 17). Και τότε, με κεφάλαια 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ανοικτές θέσεις 26 τρισεκατομμυρίων (δηλαδή 26.000 δισεκατομμυρίων), η JPMorganChase θα χρεοκοπούσε μέσα σε λίγες μόνο ημέρες ή ακόμη και ώρες.
2. Οι τρομοκράτες χτυπούν
Το χρηματιστήριο πέφτει κάπως, αλλά όλοι το θεωρούν φυσιολογικό επακόλουθο της επίθεσης και κανείς δεν πανικοβάλλεται. Προκαλείται βέβαια κρίση στην οικονομία, αλλά η καταστροφή αποφεύγεται. Ακόμη, τα επιτόκια μειώνονται (για να βοηθηθεί η οικονομία να αντεπεξέλθει στην "απρόσμενη" κρίση), ενώ όσοι έχουν αγοράσει τα κατάλληλα παράγωγα χρυσού γίνονται πολύ πιο πλούσιοι.
Η JPMorganChase διαθέτει παράγωγα χρυσού με δυναμική αξία 56,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η παγκόσμια παραγωγή χρυσού (2.500 μετρικοί τόνοι) έχει αξία μόλις 22 δισεκατομμυρίων. Αυτή η τράπεζα λοιπόν διαθέτει παράγωγα που καλύπτουν ολόκληρη την παγκόσμια παραγωγή χρυσού για τα επόμενα δυόμισι χρόνια!
Ερώτηση 9η: Αυτό είναι τερατώδες. Ουσιαστικά υποστηρίζεις πως χρηματιστές και τραπεζίτες μπορεί να σχεδίασαν και εκτέλεσαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα;
Απάντηση: Αυτό το λες εσύ. Εγώ επειδή δεν θέλω να καταλήξω βόλτα στο Σαρωνικό με τσιμεντένια παπούτσια κάνω απλώς μερικές παρατηρήσεις:
Οι τρομοκράτες δεν μπορούσαν να κινούνται ανενόχλητοι για μήνες ή χρόνια εντός ΗΠΑ χωρίς ισχυρούς εσωτερικούς συμμάχους (ας μην ξεχνάμε ότι μερικοί από αυτούς ήταν ήδη καταζητούμενοι).
Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν δεχθεί προειδοποιήσεις από άλλες χώρες για πιθανές επιθέσεις, αλλά προτίμησαν να τις αγνοήσουν.
Οι ΗΠΑ έχουν παράδοση σε συνομωσίες. Κανείς δεν έμαθε ποτέ ποιος σκότωσε τον Κέννεντυ, ούτε γιατί οι Ιάπωνες τους αιφνιδίασαν στο Περλ Χάρμπορ παρότι είχαν αποκρυπτογραφήσει τους κώδικες επικοινωνίας τους. (Αν θέλεις να πάμε πιο πίσω, ποτέ δεν μαθεύτηκε ούτε καν ποιος και γιατί χρηματοδότησε τον John Brown στα 1859 για να ξεκινήσει με τους οπαδούς του εμφύλιο πόλεμο για την απελευθέρωση των δούλων.)
Η επίθεση ήταν άριστα οργανωμένη, αλλά το αεροπλάνο που έπεσε στο Πίτσμπουργκ πήγαινε στο Λευκό Οίκο, ενώ ήταν γνωστό ότι ο Πρόεδρος δεν ήταν εκεί. Οι τρομοκράτες είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μια άλλη μέρα για την επίθεση, (περίμεναν ήδη τόσα χρόνια) αλλά δεν το έκαναν. Πιθανόν οι εξελίξεις στο χρηματιστήριο ήταν τέτοιες που δεν σήκωναν αναβολή.
Η Commodity Futures Trading Commission που ελέγχει τις αγοραπωλησίες των πολύτιμων μετάλλων (συμπεριλαμβανομένου και του χρυσού) στις ΗΠΑ είχε τα γραφεία της στον πύργο 1 του World Trade Center όπου φυσικά καταστράφηκαν ολοσχερώς. Πολύ βολικό αυτό για όσους ενέχονταν σε στημένες αγοραπωλησίες για να καθοριστεί τεχνητά η τιμή του χρυσού (η δίκη για το θέμα είχε προγραμματιστεί για τις 9 Οκτωβρίου). Το περιστατικό αυτό γίνεται ακόμη πιο ύποπτο αν πιστέψουμε τις απόψεις κάποιων έγκυρων αναλυτών (π.χ. http://www.stratfor.com) σύμφωνα με τις οποίες η κατάρρευση των κτιρίων υποβοηθήθηκε και από εκρηκτικά.
Λίγες ημέρες πριν την επίθεση, παρατηρήθηκαν αγορές σε παράγωγα ασφαλιστικών εταιρειών που προέβλεπαν αφύσικα μεγάλη πτώση της αξίας τους (λόγω τον αποζημιώσεων που θα έπρεπε να πληρώσουν). Σήμερα, πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτές οι αγορές έγιναν από συνεργάτες του Osama Bin Laden. Το ακριβές όμως είναι ότι έγιναν από όσους γνώριζαν για τις επιθέσεις. Άδικα όμως θα ψάξουν να βρουν ποιος ωφελήθηκε. Σύμφωνα με το σκάνδαλο Whitewater, η Χίλαρυ Κλίντον είχε πληρωθεί με παράγωγα (options) της αγοράς μοσχαριών και παρά τις πολυετείς έρευνες των αντιπάλων του τότε Προέδρου, δεν κατέστη δυνατόν να ανακαλυφθεί ποιοι "έχασαν" τότε για να "κερδίσει" εκείνη.
Όταν ξανάνοιξαν οι αγορές, η τιμή της μετοχής της JPMorganChase όχι μόνο δεν μειώθηκε (όπως συνέβη με τις περισσότερες), αλλά αντίθετα σημείωσε αμέσως άνοδο. Όταν λειτουργείς σε μια αγορά με τόσο μεγάλα ρίσκα ώστε ακόμη και μικρά απρόβλεπτα φαινόμενα μπορούν να φέρουν την καταστροφή, τότε το γεγονός ότι κάτι τόσο μεγάλο και απρόσμενο σε ωφελεί σημαίνει πολλά.
Είναι αλήθεια ότι τις επόμενες ημέρες η πορεία της μετοχής ήταν σταθερά πτωτική. Μια πιο προσεκτική ματιά στις συναλλαγές όμως, μας δείχνει ότι κατά την πρώτη ημέρα των συναλλαγών τα πακέτα μετοχών της τράπεζας που άλλαξαν χέρια τετραπλασιάστηκαν (σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων τριών μηνών), ενώ τις επόμενες ημέρες παρέμειναν σταθερά 2,5 φορές πάνω από τον μέσο όρο. Προφανώς, όσοι ήξεραν τι παιζόταν βιάστηκαν να επωφεληθούν την πρώτη ημέρα, αλλά μετά κατάλαβαν το λάθος τους και φρόντισαν να γίνουν πιο διακριτικοί.
Ερώτηση 10η: Και όλα αυτά εσύ τα ανακάλυψες μόνος σου; Τι κάνουν οι ηγέτες του κόσμου;
Απάντηση: Πολύ καλά ευχαριστώ.
Εγώ απλώς συγκέντρωσα κάποια στοιχεία από το Internet (πρώτη μου πηγή ήταν το Guerrilla News Network http://www.guerrillanews.com). Οι πρωταγωνιστές φυσικά γνωρίζουν τι συμβαίνει. Πρόσεξε τα λόγια του Bin Landen παλαιού συνεργάτη των αμερικανών: "Όποιος το έπραξε αυτό το έκανε για προσωπικό όφελος".
Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε τις δηλώσεις της γερουσιαστού Χίλαρυ Κλίντον συζύγου του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ η οποία κάλεσε το κοινό και τους επενδυτές να αγοράζουν γιατί "είναι πατριωτικό τους καθήκον να στηρίξουν την οικονομία". Τα ίδια λόγια φυσικά ακούμε και από άλλους επισήμους και αναλυτές.
Κατά βάθος όλοι είναι ευχαριστημένοι. Η παγκόσμια οικονομία θα γνωρίσει μια κρίση, αλλά όχι μια καταστροφή και οι πολιτικοί όλου του δυτικού κόσμου θα έχουν κάποιον βολικό υπαίτιο για να του φορτώσουν όποια προβλήματα συναντήσουν μπροστά τους στο άμεσο μέλλον.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω πάντως ότι περιέγραψα την περίπτωση της JPMorganChase επειδή αποτελεί το γνωστότερο και καλύτερα τεκμηριωμένο παράδειγμα χρηματιστηριακού ρίσκου και "ανέλπιστου" οφέλους από όσα συνέβησαν. Ίσως, όμως η εταιρεία να στάθηκε απλώς απίστευτα τυχερή.
Αν κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά να βρει την αλήθεια θα πρέπει να ξεχάσει τα απλά εκτελεστικά όργανα (τους άραβες τρομοκράτες) και να ψάξει μεταξύ των 395 αμερικανικών εταιρειών που διαχειρίζονται παράγωγα συνολικής αξίας σχεδόν 44 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να διαπιστώσει ποιος ωφελήθηκε ή ποιος γλίτωσε από βέβαιη καταστροφή.
Επειδή όμως εγώ δεν είμαι εισαγγελέας ούτε εργάζομαι σε μυστικές υπηρεσίες δεν έχω τη δυνατότητα να μελετήσω περισσότερο το θέμα. Περιορίζομαι λοιπόν στην απλή έκφραση των αποριών και των σκέψεών μου. Εσύ αγαπητέ αναγνώστη θα κρίνεις αν όσα γράφω εδώ αξίζουν κάτι ή αν η επίσημη εκδοχή εξηγεί καλύτερα ό,τι συνέβη.
ΕπιμύθιοΟλοκληρώνοντας αυτό το κείμενο πέρασα από μια εκκλησία και άναψα δύο κεριά.
Το ένα ήταν για τα αθώα θύματα της επίθεσης που ίσως θυσιάστηκαν για να γίνουν ακόμη πλουσιότεροι (ή για να παραμείνουν πανίσχυροι) μερικοί μεγάλοι κεφαλαιούχοι.
Το δεύτερο ήταν για τους αναμφισβήτητα γενναίους, αλλά πιθανότατα αφελείς αεροπειρατές που θυσίασαν τη ζωή τους, πιστεύοντας ότι κατέστρεφαν τους εχθρούς της πίστης και της πατρίδας τους, ενώ στην πραγματικότητα ίσως να σφαγιάζανε αθώους, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των πραγματικών τους εχθρών οι οποίοι τους όπλισαν και τους βοήθησαν στο έργο τους.
Τώρα που το σκέπτομαι όμως μάλλον θα πρέπει να ξαναπεράσω και να ανάψω ακόμη ένα κερί, για όλους εμάς που μείναμε πίσω. Αν αυτή τη φορά οι συνωμότες πέτυχαν τους σκοπούς τους είναι βέβαιο ότι θα ξαναπροσπαθήσουν. Ο Θεός ας μας προστατεύει όλους λοιπόν.
Η Αθηναϊκή Δημοκρατία έχασε τη σικελική εκστρατεία (και στη συνέχεια τον πελοποννησιακό πόλεμο) κυρίως λόγω της συνομωσίας των ερμαϊκών στηλών.
Οι δολιότητες της συγκλήτου μετέτρεψαν τη Ρώμη από δημοκρατία σε ολιγαρχία, υπονομεύοντας (αφού δεν μπορούσαν να χτυπήσουν κατά μέτωπο) τις μεταρρυθμίσεις των αδελφών Γράκχων.
Το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος παρέμεινε ελληνοκεντρικό (και τελικά έγινε ελληνικό) χάρη στη δολοφονία του αυτοκράτορα Κώνσταντα του Β' ο οποίος επιθυμούσε τη μεταφορά της πρωτεύουσας (και του κέντρου βάρους της αυτοκρατορίας) από την Κωνσταντινούπολη πίσω στη Ρώμη.
Θα μπορούσα να αναφέρω και πολλά άλλα πιο πρόσφατα παραδείγματα για να σας πείσω ότι η πορεία της ιστορίας δεν κρίνεται μόνο στα πεδία των μαχών, τις επαναστάσεις ή τις κάλπες. Πιστεύω όμως ότι τα παραπάνω είναι ήδη αρκετά.
Καμία συνομωσία βέβαια δεν λειτουργεί στο κενό χωρίς την υποστήριξη των κατάλληλων κοινωνικών δυνάμεων. Συχνά μάλιστα, οι συνωμότες επιτυγχάνουν ακριβώς επειδή οι ιστορικές συνθήκες έχουν ωριμάσει αρκετά και ενθαρρύνουν, ή τουλάχιστον επιτρέπουν, μια παρόμοια εξέλιξη:
Η μερίδα των "λακωνιζόντων" αριστοκρατών ήταν πολύ ισχυρή στην Αρχαία Αθήνα και πολλές φορές υπονόμευσε τις προσπάθειες της πόλης να αποκτήσει την ηγεμονία (πράγμα που θα ενίσχυε το λαό και θα περιόριζε ακόμη περισσότερο τη δύναμη και τα προνόμια της παλιάς άρχουσας τάξης).
Ο λαός της Ρώμης είχε διαφθαρεί τόσο που πολλοί προτιμούσαν το κάλιο πέντε και στο χέρι (την πώληση της ψήφου τους στους αριστοκράτες) αντί για το δέκα και καρτέρι (τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις που πρότειναν οι δημοκρατικοί).
Την κουρασμένη Ρώμη (αποκαλούμενη και γριά από ένα χρονικογράφο της εποχής) δεν κατοικούσαν πλέον άνθρωποι με θέληση και δυναμισμό. Κανείς λοιπόν δεν μπόρεσε να εμποδίσει τα σχέδια των ισχυρών και αποφασισμένων αριστοκρατών της νέας αυτοκρατορίας της ανατολής οι οποίοι ήθελαν να διατηρήσουν την πρωτεύουσα (και τη χώρα) υπό τον έλεγχό τους.
Μερικές δικαιολογημένες ερωτήσειςΜια και κοινό χαρακτηριστικό όλων των επιτυχημένων συνομωσιών είναι η ύπαρξη μιας ισχυρότατης ομάδας ανθρώπων οι οποία κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο, τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά παρά μόνο αν μελετηθούν με παρόμοιο τρόπο. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να απαντήσουμε σε μερικές απορίες:
Ερώτηση 1η: Ποιος είναι σήμερα ο σημαντικότερος (και συνεπώς ο ισχυρότερος) θεσμός στις ΗΠΑ και τον κόσμο;
Απάντηση: Οι χρηματαγορές (χρηματιστήριο, αγορές συναλλάγματος ή πρώτων υλών κ.λπ.).
Στις δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η κυβέρνηση των ΗΠΑ μαζί με μερικές επιχειρήσεις άλλαζε ή επηρέαζε κυβερνήσεις (Χιλή, Κονγκό κ.λπ.), χρησιμοποιώντας παραδοσιακά μέσα όπως οι δολοφονίες και τα στρατιωτικά πραξικοπήματα. Σήμερα όμως, "η αγορά" επιτυγχάνει το ίδιο αποτέλεσμα πολύ πιο γρήγορα και με σημαντικά μεγαλύτερα κέρδη.
Έτος σταθμός για τη συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος ήταν το έτος 1995 όταν οι ημερήσιες συναλλαγές στις αγορές συναλλάγματος (1.300 δισεκατομμύρια δολάρια) ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα (1.202 δισεκατομμύρια δολάρια). Με άλλα λόγια, σήμερα όλα τα χρήματα όλων των κρατικών τραπεζών του κόσμου δεν είναι πλέον αρκετά για να επηρεάσουν την κίνηση της παγκόσμιας χρηματαγοράς!
Ερώτηση 2η: Πώς χρησιμοποιούν αυτή την ισχύ οι παγκόσμιες χρηματαγορές (δηλαδή όσοι τις ελέγχουν);
Απάντηση: Κερδοσκοπώντας σε βάρος κυβερνήσεων και ιδιωτών.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Πρωθυπουργού της Μαλαισίας, καθηγητή Mahathir Mohamad:
"Αυτή σκόπιμη υποτίμηση του νομίσματος μιας χώρας από τους χρηματιστές, αποκλειστικά για κερδοσκοπικούς σκοπούς, αντιστρατεύεται τα δικαιώματα των κρατών"
"This deliberate devaluation of the currency of a country by currency traders purely for profit is a serious denial of the rights of independent nations"
Θύματα αυτής της ισχύος έχουν ήδη πέσει αρκετές χώρες (Ταϊλάνδη, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Μεξικό, Αργεντινή κ.λπ.), ενώ ένα μέλος της κινεζικής κυβέρνησης δεν δίστασε να γίνει ακόμη πιο συγκεκριμένο, κατηγορώντας ευθέως την εταιρεία Morgan Stanley για παρόμοιες ενέργειες.
Ερώτηση 3η: Πώς κατορθώνουν λίγες σχετικά οντότητες να ελέγχουν τόσο μεγάλο πλούτο και ισχύ;
Απάντηση: Με πολλούς τρόπους, αλλά κυρίως χάρη στα παράγωγα και τα ΜΜΕ
Τα παράγωγα (derivatives) αποτελούν χρηματιστηριακές τεχνικές που σου επιτρέπουν να επηρεάσεις πολύ μεγαλύτερο ποσό χρημάτων από αυτό που διαθέτεις (μερικές φορές εκατοντάδες φορές μεγαλύτερο). Για μια εξήγηση σχετικά με το πώς συμβαίνει αυτό διάβασε το κείμενο The JPM Derivatives Monster (βλέπε βιβλιογραφία).
Τα ΜΜΕ χρησιμοποιούνται για να "καθοδηγήσουν" το κοινό ώστε να συμπεριφερθεί όπως επιθυμούν οι παράγοντες αυτής της αγοράς. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια καλλιεργούνταν συνεχώς ένα αίσθημα ευφορίας και παρουσιάζονταν εικόνες διαρκούς ανάπτυξης, πλούτου και ισχυρών οικονομικών στοιχείων. Επίσης, εμφανίζονταν μόνο αισιόδοξοι αναλυτές και ενθαρρυντικές δηλώσεις, καθώς το κοινό δεν έπρεπε να χάσει την εμπιστοσύνη του, αλλά να συνεχίσει την αγορά μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων κ.λπ. παρέχοντας ακόμη περισσότερο χρήμα (και ευκαιρίες) στους άρχοντες των χρηματαγορών.
Άλλες πρακτικές που επίσης χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν:
Μαγείρεμα στοιχείων - Τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ καταγραφόταν μια άνευ προηγουμένου αύξηση της παραγωγικότητας η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για να "δικαιολογήσει" την άνοδο των τιμών στο χρηματιστήριο. Σήμερα, τα στοιχεία αυτά χαρακτηρίζονται λανθασμένα και αναθεωρούνται προς τα κάτω.
Κρατική υποστήριξη - Όλοι οι ηγέτες των ανεπτυγμένων κρατών παρουσίαζαν την οικονομική κατάσταση με αισιόδοξα χρώματα και, τρέμοντας την ισχύ των αγορών, μιλούσαν μόνο τη γλώσσα που αυτές ήθελαν να ακουστεί.
Απουσία κρατικού ελέγχου - Μετά τη χρηματιστηριακή κρίση του 1987 συστάθηκε στις ΗΠΑ μια επιτροπή για να μελετήσει τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για την πρόληψη παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Η επιτροπή έφτασε στο συμπέρασμα ότι το θεσμικό πλαίσιο ήταν επαρκές και δεν υπήρχε ανάγκη για νέους κανόνες και ελέγχους.
Τοποθέτηση εμπίστων σε υψηλές θέσεις - Ο πρόεδρος της παραπάνω επιτροπής έγινε στη συνέχεια υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ (ο κ. Nicholas Brady επί κυβερνήσεως πατέρα Bush).
Ερώτηση 4η: Πόσο πλούσιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;
Απάντηση: Αφάνταστα. Στις ΗΠΑ το 1982 υπήρχαν 13 δισεκατομμυριούχοι. Το 1996 (14 χρόνια αργότερα) ο αριθμός τους είχε φθάσει τους 149 οι περισσότεροι από τους οποίους κέρδισαν αυτά τα χρήματα χάρη σε "επενδύσεις" στις χρηματαγορές.
Ερώτηση 5η: Και είναι τόσο ισχυροί ώστε δεν αποτυγχάνουν ποτέ;
Απάντηση: Όχι. Γνωρίζουν πώς να διαχειρίζονται τις αγορές, αλλά δεν είναι προφήτες. Αρκετοί έχουν χάσει κολοσσιαία ποσά. Παραθέτω εδώ μερικά παραδείγματα:
Εταιρεία ή Οργανισμός
Απώλειες
LTCM
3,6 δισεκατομμύρια δολάρια (χρεοκόπησε)
Metallgesellschaft AG
1,9 δισεκατομμύρια δολάρια (παραλίγο να χρεοκοπήσει)
Orange County, California
1,5 δισεκατομμύρια δολάρια
Barings Investment Bank
1,3 δισεκατομμύρια δολάρια (η τράπεζα πρακτικά χρεοκόπησε)
Το χειρότερο απ' όλα όμως είναι ότι η καταστροφή μπορεί να έρθει πάρα πολύ γρήγορα. Η LTCM πιθανότητα κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ, καθώς κατάφερε να χάσει 500 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε μια μόνο ημέρα!
Ερώτηση 6η: Ποιος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος επενδυτής του κόσμου σε αυτές τις αγορές;
Απάντηση: Η αμερικανική τράπεζα JPMorganChase η οποία προέκυψε από τη συγχώνευση των τραπεζών JP Morgan και Chase Manhattan.
Η JPMorganChase εξειδικεύεται στα παράγωγα επιτοκίων. Αν έχεις λάβει από κάπου ένα δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο, η JPMorganChase αναλαμβάνει έναντι αμοιβής να σου καλύψει εκείνη τον κίνδυνο σε περίπτωση που τα επιτόκια ανέβουν πολύ και χρειαστεί να πληρώσεις υψηλές δόσεις για το δάνειό σου (πληρώνει εκείνη τη διαφορά για λογαριασμό σου).
Τα κέρδη της τράπεζας προέρχονται από την ικανότητά της να προβλέπει προς τα πού θα κατευθυνθούν τα επιτόκια και να κλείνει τις αντίστοιχες συμφωνίες.
Ερώτηση 7η: Και πόσο σίγουρη είναι πως θα πραγματοποιηθούν αυτές οι προβλέψεις;
Απάντηση: Κατά τα φαινόμενα πάρα πολύ.
Στους χρηματιστηριακούς κύκλους μια αναλογία κεφαλαίου προς δυναμικό παραγώγων 1 προς 10 θεωρείται πολύ επιθετική, ενώ μια αναλογία 1 προς 100 παρανοϊκή. Η JPMorganChase όμως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο 1 προς 626. Δεν αναλαμβάνεις παρόμοια ρίσκα παρά μόνο αν είσαι απόλυτα σίγουρος για όσα πρόκειται να συμβούν στο μέλλον.
Η JPMorganChase έχει βασίσει τη στρατηγική της στο λεγόμενο Gibson's Paradox, μια παλιά ανακάλυψη του μεγάλου οικονομολόγου John Maynard Keynes σύμφωνα με την οποία σχεδόν πάντοτε υπάρχει αντίστροφη σχέση μεταξύ της τιμής του χρυσού και των επιτοκίων. Αν λοιπόν κάποιος μπορεί να προβλέψει την τιμή του χρυσού, γνωρίζει και προς τα πού θα κινηθούν τα επιτόκια.
Υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις ότι μεταξύ των ετών 1995 και 2000 η κυβέρνηση Clinton είχε φροντίσει ώστε οι παγκόσμιες τιμές του χρυσού να καθορίζονται, ανάλογα με τις επιθυμίες της. Αν λοιπόν η JPMorganChase γνώριζε για αυτές τις ενέργειες (ή συνεργούσε στην υλοποίησή τους), τότε μπορούσε προβλέψει την εξέλιξη των επιτοκίων και βέβαια να επωφεληθεί από αυτήν.
Ερώτηση 8η: Και τι σχέση θα μπορούσε να έχει αυτό με τις επιθέσεις στο World Trade Center και το Πεντάγωνο;
Απάντηση: Θυμήσου ότι το απρόβλεπτο αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα όλων όσων επενδύουν στις χρηματαγορές.
Όσο άριστα και αν είναι τα οικονομετρικά υποδείγματα, η πραγματικότητα παραμένει ένα μυστήριο. Για παράδειγμα, η LTCM χρεοκόπησε επειδή δεν μπόρεσε να προβλέψει ότι η Ρωσία, παρόλες τις τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές της, θα υποχρεωνόταν να κηρύξει το 1998 στάση πληρωμών. Τα ρίσκα που λαμβάνονται λοιπόν είναι τόσο τεράστια που ένα και μοναδικό απρόβλεπτο γεγονός είναι αρκετό για να φέρει την καταστροφή.
Εδώ και αρκετό καιρό λοιπόν, πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν προβλέψει μια παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση πανικού ("κρίσης της εμπιστοσύνης των επενδυτών"). Ήταν επίσης γνωστό ότι χάρη στη νέα τεχνολογία (computer trading) οι κρίσεις διογκώνονται γρήγορα και μπορούν να λάβουν τεράστιες διαστάσεις μέσα σε ελάχιστες ώρες όπως συνέβη τον Οκτώβριο του 1987 και τον Οκτώβριο του 1997 (σημειώστε πόσο "συμπαθούν" το φθινόπωρο οι χρηματιστηριακές κρίσεις).
Ας δούμε δύο εναλλακτικά σενάρια:
1. Τα τρομοκρατικά πλήγματα δεν συνέβησαν ποτέ
Παρόλες τις απελπισμένες προσπάθειες να τον στηρίξουν (μειώσεις επιτοκίων, δηλώσεις αναλυτών, μαγείρεμα στοιχείων κ.λπ.) τις τελευταίες τρεις εβδομάδες ο δείκτης Dow Jones είχε χάσει 900 μονάδες και όδευε σταθερά προς τα κάτω. Ο, ήδη προαναγγελμένος, πανικός μπορούσε να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή, ρίχνοντας στο ναδίρ το δολάριο και τις τιμές των μετοχών.
Το 40% των εργαζομένων στις ΗΠΑ κατέχει μετοχές και η αρνητική αποταμίευσή τους (ξόδευαν περισσότερα απ' όσα εισέπρατταν) αποτελούσε το μόνο θετικό (αλλά με ημερομηνία λήξης) σημάδι στην αμερικανική οικονομία. Η πολύ μεγάλη και απότομη πτώση του χρηματιστηρίου θα μείωνε άμεσα την κατανάλωση, θα προκαλούσε έναν δύσκολα αντιμετωπίσιμο πανικό και θα έβαζε σε έναν φαύλο κύκλο την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία με απρόβλεπτες συνέπειες.
Μια από αυτές πάντως θα ήταν σίγουρα η άνοδος των επιτοκίων (για προστασία της αξίας του εθνικού νομίσματος), γεγονός που έχει παρατηρηθεί σε όλες τις χώρες που έχουν αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα παρόμοιες καταστάσεις (βλέπε The Asian Crisis. A Statistical Point Of View, σελίδα 17). Και τότε, με κεφάλαια 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ανοικτές θέσεις 26 τρισεκατομμυρίων (δηλαδή 26.000 δισεκατομμυρίων), η JPMorganChase θα χρεοκοπούσε μέσα σε λίγες μόνο ημέρες ή ακόμη και ώρες.
2. Οι τρομοκράτες χτυπούν
Το χρηματιστήριο πέφτει κάπως, αλλά όλοι το θεωρούν φυσιολογικό επακόλουθο της επίθεσης και κανείς δεν πανικοβάλλεται. Προκαλείται βέβαια κρίση στην οικονομία, αλλά η καταστροφή αποφεύγεται. Ακόμη, τα επιτόκια μειώνονται (για να βοηθηθεί η οικονομία να αντεπεξέλθει στην "απρόσμενη" κρίση), ενώ όσοι έχουν αγοράσει τα κατάλληλα παράγωγα χρυσού γίνονται πολύ πιο πλούσιοι.
Η JPMorganChase διαθέτει παράγωγα χρυσού με δυναμική αξία 56,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η παγκόσμια παραγωγή χρυσού (2.500 μετρικοί τόνοι) έχει αξία μόλις 22 δισεκατομμυρίων. Αυτή η τράπεζα λοιπόν διαθέτει παράγωγα που καλύπτουν ολόκληρη την παγκόσμια παραγωγή χρυσού για τα επόμενα δυόμισι χρόνια!
Ερώτηση 9η: Αυτό είναι τερατώδες. Ουσιαστικά υποστηρίζεις πως χρηματιστές και τραπεζίτες μπορεί να σχεδίασαν και εκτέλεσαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα;
Απάντηση: Αυτό το λες εσύ. Εγώ επειδή δεν θέλω να καταλήξω βόλτα στο Σαρωνικό με τσιμεντένια παπούτσια κάνω απλώς μερικές παρατηρήσεις:
Οι τρομοκράτες δεν μπορούσαν να κινούνται ανενόχλητοι για μήνες ή χρόνια εντός ΗΠΑ χωρίς ισχυρούς εσωτερικούς συμμάχους (ας μην ξεχνάμε ότι μερικοί από αυτούς ήταν ήδη καταζητούμενοι).
Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν δεχθεί προειδοποιήσεις από άλλες χώρες για πιθανές επιθέσεις, αλλά προτίμησαν να τις αγνοήσουν.
Οι ΗΠΑ έχουν παράδοση σε συνομωσίες. Κανείς δεν έμαθε ποτέ ποιος σκότωσε τον Κέννεντυ, ούτε γιατί οι Ιάπωνες τους αιφνιδίασαν στο Περλ Χάρμπορ παρότι είχαν αποκρυπτογραφήσει τους κώδικες επικοινωνίας τους. (Αν θέλεις να πάμε πιο πίσω, ποτέ δεν μαθεύτηκε ούτε καν ποιος και γιατί χρηματοδότησε τον John Brown στα 1859 για να ξεκινήσει με τους οπαδούς του εμφύλιο πόλεμο για την απελευθέρωση των δούλων.)
Η επίθεση ήταν άριστα οργανωμένη, αλλά το αεροπλάνο που έπεσε στο Πίτσμπουργκ πήγαινε στο Λευκό Οίκο, ενώ ήταν γνωστό ότι ο Πρόεδρος δεν ήταν εκεί. Οι τρομοκράτες είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μια άλλη μέρα για την επίθεση, (περίμεναν ήδη τόσα χρόνια) αλλά δεν το έκαναν. Πιθανόν οι εξελίξεις στο χρηματιστήριο ήταν τέτοιες που δεν σήκωναν αναβολή.
Η Commodity Futures Trading Commission που ελέγχει τις αγοραπωλησίες των πολύτιμων μετάλλων (συμπεριλαμβανομένου και του χρυσού) στις ΗΠΑ είχε τα γραφεία της στον πύργο 1 του World Trade Center όπου φυσικά καταστράφηκαν ολοσχερώς. Πολύ βολικό αυτό για όσους ενέχονταν σε στημένες αγοραπωλησίες για να καθοριστεί τεχνητά η τιμή του χρυσού (η δίκη για το θέμα είχε προγραμματιστεί για τις 9 Οκτωβρίου). Το περιστατικό αυτό γίνεται ακόμη πιο ύποπτο αν πιστέψουμε τις απόψεις κάποιων έγκυρων αναλυτών (π.χ. http://www.stratfor.com) σύμφωνα με τις οποίες η κατάρρευση των κτιρίων υποβοηθήθηκε και από εκρηκτικά.
Λίγες ημέρες πριν την επίθεση, παρατηρήθηκαν αγορές σε παράγωγα ασφαλιστικών εταιρειών που προέβλεπαν αφύσικα μεγάλη πτώση της αξίας τους (λόγω τον αποζημιώσεων που θα έπρεπε να πληρώσουν). Σήμερα, πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτές οι αγορές έγιναν από συνεργάτες του Osama Bin Laden. Το ακριβές όμως είναι ότι έγιναν από όσους γνώριζαν για τις επιθέσεις. Άδικα όμως θα ψάξουν να βρουν ποιος ωφελήθηκε. Σύμφωνα με το σκάνδαλο Whitewater, η Χίλαρυ Κλίντον είχε πληρωθεί με παράγωγα (options) της αγοράς μοσχαριών και παρά τις πολυετείς έρευνες των αντιπάλων του τότε Προέδρου, δεν κατέστη δυνατόν να ανακαλυφθεί ποιοι "έχασαν" τότε για να "κερδίσει" εκείνη.
Όταν ξανάνοιξαν οι αγορές, η τιμή της μετοχής της JPMorganChase όχι μόνο δεν μειώθηκε (όπως συνέβη με τις περισσότερες), αλλά αντίθετα σημείωσε αμέσως άνοδο. Όταν λειτουργείς σε μια αγορά με τόσο μεγάλα ρίσκα ώστε ακόμη και μικρά απρόβλεπτα φαινόμενα μπορούν να φέρουν την καταστροφή, τότε το γεγονός ότι κάτι τόσο μεγάλο και απρόσμενο σε ωφελεί σημαίνει πολλά.
Είναι αλήθεια ότι τις επόμενες ημέρες η πορεία της μετοχής ήταν σταθερά πτωτική. Μια πιο προσεκτική ματιά στις συναλλαγές όμως, μας δείχνει ότι κατά την πρώτη ημέρα των συναλλαγών τα πακέτα μετοχών της τράπεζας που άλλαξαν χέρια τετραπλασιάστηκαν (σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων τριών μηνών), ενώ τις επόμενες ημέρες παρέμειναν σταθερά 2,5 φορές πάνω από τον μέσο όρο. Προφανώς, όσοι ήξεραν τι παιζόταν βιάστηκαν να επωφεληθούν την πρώτη ημέρα, αλλά μετά κατάλαβαν το λάθος τους και φρόντισαν να γίνουν πιο διακριτικοί.
Ερώτηση 10η: Και όλα αυτά εσύ τα ανακάλυψες μόνος σου; Τι κάνουν οι ηγέτες του κόσμου;
Απάντηση: Πολύ καλά ευχαριστώ.
Εγώ απλώς συγκέντρωσα κάποια στοιχεία από το Internet (πρώτη μου πηγή ήταν το Guerrilla News Network http://www.guerrillanews.com). Οι πρωταγωνιστές φυσικά γνωρίζουν τι συμβαίνει. Πρόσεξε τα λόγια του Bin Landen παλαιού συνεργάτη των αμερικανών: "Όποιος το έπραξε αυτό το έκανε για προσωπικό όφελος".
Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε τις δηλώσεις της γερουσιαστού Χίλαρυ Κλίντον συζύγου του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ η οποία κάλεσε το κοινό και τους επενδυτές να αγοράζουν γιατί "είναι πατριωτικό τους καθήκον να στηρίξουν την οικονομία". Τα ίδια λόγια φυσικά ακούμε και από άλλους επισήμους και αναλυτές.
Κατά βάθος όλοι είναι ευχαριστημένοι. Η παγκόσμια οικονομία θα γνωρίσει μια κρίση, αλλά όχι μια καταστροφή και οι πολιτικοί όλου του δυτικού κόσμου θα έχουν κάποιον βολικό υπαίτιο για να του φορτώσουν όποια προβλήματα συναντήσουν μπροστά τους στο άμεσο μέλλον.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω πάντως ότι περιέγραψα την περίπτωση της JPMorganChase επειδή αποτελεί το γνωστότερο και καλύτερα τεκμηριωμένο παράδειγμα χρηματιστηριακού ρίσκου και "ανέλπιστου" οφέλους από όσα συνέβησαν. Ίσως, όμως η εταιρεία να στάθηκε απλώς απίστευτα τυχερή.
Αν κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά να βρει την αλήθεια θα πρέπει να ξεχάσει τα απλά εκτελεστικά όργανα (τους άραβες τρομοκράτες) και να ψάξει μεταξύ των 395 αμερικανικών εταιρειών που διαχειρίζονται παράγωγα συνολικής αξίας σχεδόν 44 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να διαπιστώσει ποιος ωφελήθηκε ή ποιος γλίτωσε από βέβαιη καταστροφή.
Επειδή όμως εγώ δεν είμαι εισαγγελέας ούτε εργάζομαι σε μυστικές υπηρεσίες δεν έχω τη δυνατότητα να μελετήσω περισσότερο το θέμα. Περιορίζομαι λοιπόν στην απλή έκφραση των αποριών και των σκέψεών μου. Εσύ αγαπητέ αναγνώστη θα κρίνεις αν όσα γράφω εδώ αξίζουν κάτι ή αν η επίσημη εκδοχή εξηγεί καλύτερα ό,τι συνέβη.
ΕπιμύθιοΟλοκληρώνοντας αυτό το κείμενο πέρασα από μια εκκλησία και άναψα δύο κεριά.
Το ένα ήταν για τα αθώα θύματα της επίθεσης που ίσως θυσιάστηκαν για να γίνουν ακόμη πλουσιότεροι (ή για να παραμείνουν πανίσχυροι) μερικοί μεγάλοι κεφαλαιούχοι.
Το δεύτερο ήταν για τους αναμφισβήτητα γενναίους, αλλά πιθανότατα αφελείς αεροπειρατές που θυσίασαν τη ζωή τους, πιστεύοντας ότι κατέστρεφαν τους εχθρούς της πίστης και της πατρίδας τους, ενώ στην πραγματικότητα ίσως να σφαγιάζανε αθώους, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των πραγματικών τους εχθρών οι οποίοι τους όπλισαν και τους βοήθησαν στο έργο τους.
Τώρα που το σκέπτομαι όμως μάλλον θα πρέπει να ξαναπεράσω και να ανάψω ακόμη ένα κερί, για όλους εμάς που μείναμε πίσω. Αν αυτή τη φορά οι συνωμότες πέτυχαν τους σκοπούς τους είναι βέβαιο ότι θα ξαναπροσπαθήσουν. Ο Θεός ας μας προστατεύει όλους λοιπόν.
Γιώργος Επιτήδειος (21/9/2001)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου