ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ: ΄Ελληνική γλώσσα

Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021

«Ἀρχή σοφίας, ή τών ὀνομάτων ἐπίσκεψις».

Μᾶς λέει ὁ Ἀντισθένης, «Ἀρχή σοφίας, ή τών ὀνομάτων ἐπίσκεψις».

Ό μεγάλος φιλόσοφος καί μαθηματικός Βένερ Χάϊζενμπερ εἶχε πεί «Ἤ θητεία μου στήν ἀρχαία Ἑλληνική γλῶσσα ὑπῆρξε ἤ σπουδαιότερη πνευματική μου ἄσκηση. Στήν γλῶσσα αὐτή ὑπάρχει ή πληρέστερη ἀντιστοιχία ἀνάμεσα στήν λέξη καί στό ἐννοιολογικό της περιεχόμενο.»

Ἔτσι, στά Ἀγγλικά μποροῦμε νά συμφωνήσουμε ὅλοι νά λέμε τό σύννεφο car καί τό αὐτοκίνητο cloud, καί ἀπό τήν στιγμή πού τό συμφωνήσουμε καί ἐμπρός νά εἶναι ἔτσι. Στά Ἑλληνικά κάτι τέτοιο εἶναι ἀδύνατον. Διότι γιά παράδειγμα ό «ἄρχων» εἶναι αὐτός πού ἔχει δική του γῆ (ἄρα=γή + ἔχων). Καί πραγματικά, ἀκόμα καί στίς μέρες μας εἶναι πολύ σημαντικό νά ἔχει κανείς δική του γῆ / δικό του σπίτι. Ό «βοηθός» σημαίνει αὐτός πού στό κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ό Ἀστήρ εἶναι τό ἀστέρι, ἀλλά ή ἴδια ή λέξη μᾶς λέει ὅτι κινεῖται, δέν μένει ἀκίνητο στόν οὐρανό (ἅ + στήρ ἀπό τό ἵστημι πού σημαίνει στέκομαι).

Ἄρα, στήν Ἑλληνική γλῶσσα ἔχουμε τό σημαῖνον (τήν λέξη) καί τό σημαινόμενο (τήν ἔννοια). Στήν Ἑλληνική γλῶσσα αὐτά τά δύο ἔχουν πρωτογενῆ σχέση, καθώς ἀντίθετα μέ τίς ἄλλες γλῶσσες τό σημαῖνον δέν εἶναι μιά τυχαία σειρά ἀπό γράμματα.

Καί αὐτό πού εἶναι πραγματικά ἐνδιαφέρον, εἶναι ὅτι πολλές φορές ή λέξη περιγράφει ἰδιότητες τῆς ἔννοιας τήν ὁποίαν ἐκφράζει, ἀλλά μέ τέτοιο τρόπο πού ἐντυπωσιάζει καί δίνει τροφή γιά τήν σκέψη. Γιά παράδειγμα ό «φθόνος» ἐτυμολογεῖται ἀπό τό ρῆμα «φθίνω» πού σημαίνει μειώνομαι. Καί πραγματικά ό φθόνος σάν συναίσθημα, σιγὰ σιγά μᾶς φθίνει καί μᾶς καταστρέφει. Μᾶς «φθίνει» - ἐλαττώνει σάν ἀνθρώπους - καί μᾶς φθίνει μέχρι καί τήν ὑγεία μας. Καά φυσικά ὅταν θέλουμε νά χαρακτηρίσουμε κάτι πού εἶναι τόσο πολύ ὥστε νά μήν τελειώνει πῶς τό λέμε; Μά φυσικά «ἄφθονο».

ΕΔΩ